Πλανεύω με απόλαυση - Συνέχεια (Chcome)
... Τι ευχαρίστηση είναι στα αλήθεια αυτή. Να χορεύεις μια αίθουσα στα ακροδάχτυλά σου. Ώρες ώρες νοιώθω πως κρατώ μια αόρατη μπαγκέτα με την οποία μπορώ μαγικά να κατευθύνω όσους με παρακολουθούν.
Μερικοί θα βιαστούν να υποθέσουν πως αρέσκομαι στην άσκηση εξουσίας. Ίσως ναι, ίσως όχι. Έχω αναρωτηθεί κι εγώ πάνω σε αυτό, όχι δίχως κάποιες ενδόμυχες τύψεις κάποιες φορές. Ανόητες τύψεις που πηγάζουν από την πεποίθηση με την οποία μεγαλώνουν οι περισσότεροι, μια πεποίθηση που εξισώνει τους εξουσιαστές άνθρωπους με κακούς, τρομερούς τύπους που ηδονίζονται στην επιβολή ακραίων εξουσιαστικών πρακτικών, μόνο και μόνο για να ερεθίζονται διανοητικά με την όσφρηση της ίδιας τους της δύναμης, ξεχνώντας βέβαια δύο βασικά πράγματα. Το πρώτο είναι πως σχεδόν όλοι οι άνθρωποι τείνουμε στην επιβολή εξουσίας στους άλλους και πως η εξουσία είναι μία πολυπρόσωπη θεά. Σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις μπορούμε να δούμε πρόσωπα της, άλλοτε φανερά, άλλοτε πιο κρυμμένα. Στην περίπτωσή μου ίσως έχετε δίκιο όσοι αναγνώστες φτάνετε στο συμπέρασμα πως αρέσκομαι στην επιβολή εξουσίας. Αν η πλάνη είναι μια μορφή εξουσίας-η πιο ύπουλη ίσως, αφού ποτέ δεν γίνεται αμέσως αντιληπτή-τότε ναι, θα το παραδεχτώ. Μου αρέσει να εξουσιάζω το κοινό μου. Και για να είμαι ακόμη πιο ειλικρινής, μου αρέσει πάρα πολύ.
Όταν περάσω τα πρώτα αναγνωριστικά στάδια που περιέγραψα πιο πάνω, περνάω στο κυρίως στάδιο. Τι απόλαυση που έχει αυτό το στάδιο. Το σώμα μου τρέμει στη σκέψη της δύναμης που ολοκάθαρα πια ασκώ επάνω τους, όπως μυστικά τρέμει και την ώρα που τους κατακτώ. Το παν σε αυτό το στάδιο, εκτός από έναν καλό βέβαια προετοιμασμένο λόγο, είναι η φωνή. Η τρομερή δύναμη της φωνής. Πρέπει να είναι δυνατή όσο πρέπει για να τους κρατάει σε εγρήγορση. Ποτέ σιγανή, ποτέ υπερβολικά δυνατή. Μια σιγανή φωνή ταιριάζει ίσως σε έναν άνθρωπο που ντρέπεται για κάτι. Η υπερβολικά δυνατή φωνή πάλι, ταιριάζει σε κάποιον που επιτίθεται γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως έχει άδικο. Σε κάποιον που γαβγίζει δηλαδή. Μια σταθερή, στη σωστή ένταση φωνή, είναι το καλύτερο μέσο πλάνης.
Και λέω πλάνης πάλι, γιατί η πλάνη αποθεώνεται μέσα από τη φωνή. Εκεί είναι που γνωρίζει το μεγαλείο της. Εκεί είναι που όλοι πιάνονται σαν τα ποντίκια στη φάκα. Γίνομαι εξαιρετικός ηθοποιός όταν δίνω κάποια ομιλία. Τόσο που ταράζομαι κι εγώ μερικές φορές. Ξέρω που ακριβώς να χρωματίσω τις λέξεις μου. Που ακριβώς να τους αλλάξω τον τόνο. Να τον αγριέψω, να τον χαϊδέψω, να τον κάνω να απορήσει, να γελάσει. Και μαζί με αυτόν να παρασύρω και το κοινό. Να το βλέπω να αγριεύει μαζί μου, να απορεί, να γελάει, να χαϊδεύεται, να μου δίνεται ολοκληρωτικά, αντανακλαστικός καθρέφτης των δικών μου τεχνικών. Δε με ενδιαφέρει καθόλου να το συγκινήσω. Η συγκίνηση δεν ανήκει στα συναισθήματα που θέλω να εγείρω. Δε με ενδιαφέρει να το κάνω φίλο μου. Θα ήταν οικτρή η φαντασίωση αυτή εξάλλου, από τη μεριά μου. Κανείς και ειδικά αν είναι μέρος ενός ευρύτερου ανθρώπινου συνόλου, δεν μπορεί να γίνει φίλος σου επειδή σε άκουσε να μιλάς μια ώρα. Υπάρχει άραγε άνθρωπος που πιστεύει κάτι τέτοιο; Θα μου προξενούσε ιδιαίτερη εντύπωση. Μάλλον θα με έκανε να γελάσω. Το μόνο που με ενδιαφέρει όσον αφορά το κοινό που με ακούει είναι η κατάκτησή του. Να γίνω κατακτητής του.
Στον κλάδο μου θεωρούμαι από τους καλύτερους ομιλητές. Θα ήταν υπερβολικό να πω πως είμαι ο καλύτερος, για αυτό και λέω "από τους καλύτερους". Ούτε που θυμάμαι πλέον πόσες προσκλήσεις έχω λάβει για ομιλίες και διαλέξεις. Ούτε που θυμάμαι πόσους ανθρώπους έχω κάνει να κρέμονται από τα χείλη μου. Το μόνο που θυμάμαι έντονα από όλες τις ομιλίες είναι η εκκωφαντική σιωπή στο τέλος κάθε μιας από αυτές. Βάζοντας απότομα μια τελεία σε αυτά που έλεγα, κρατούσα το κοινό σε κατάσταση τέλειου μαγνητισμού για μερικά σημαντικά δευτερόλεπτα, μέσα στα οποία ο μαγνητισμός τους φορτίζονταν ακόμη περισσότερο από την ίδια τους τη σιωπή.
Το χειροκρότημά τους ήταν πάντα πηγαίο, διαρκές κι οι πιο ενθουσιώδεις σηκώνονταν συνήθως όρθιοι, παρασύροντας και άλλους στο να τους μιμηθούν κι εγώ κρατιόμουν να μην καταρρεύσω από την ένταση.
Μια ένταση που όση ώρα μιλούσα μου υπαγόρευε ακόμη και πως πρέπει να κινήσω το σώμα. Νομίζετε πως κάτι τέτοιο δεν έχει σημασία σε μια ομιλία; Έτσι πίστευα κι εγώ στις αρχές της καριέρας μου. Έβγαινα άκαμπτος, προσπαθούσα δήθεν να φανώ σοβαρός μην καταλαβαίνοντας πως απλώς φαινόμουν σοβαροφανής. Όπως πετυχημένα μου είπε κι ένας εκ των συνεργατών μου κάποτε στο τέλος μιας διάλεξής μου, ήμουν σαν να είχα καταπιεί ένα καλάμι που με κρατούσε στητό, σαν βαλσαμωμένο. Αναστατώθηκα τότε με αυτήν την παρατήρηση γιατί ήδη κι εμένα η διαίσθησή μου με προειδοποιούσε σιωπηλά πως κάτι έκανα στραβά. Παρακινημένος όμως από αυτήν την διαπίστωση του συνεργάτη μου αλλά και από την ίδια μου την τάση να διορθώνω τα στραβά, ρίχτηκα με μανία στη διόρθωση αυτής μου της αδυναμίας. Λίγο έλειψε να βρεθώ στο άλλο άκρο. Να καταντήσω δηλαδή σαν σπαστικό ανδρείκελο που χτυπιέται αλλοπρόσαλλα στα σχοινιά κάτω από το χέρι ενός κακού μαριονετίστα.
Με λίγα λόγια δεν ήξερα που να βάλω τα χέρια μου. Δεν ήξερα τι να τα κάνω, πώς να τα κουμαντάρω κατά τη διάρκεια της ομιλίας, με αποτέλεσμα να τα χρησιμοποιώ με υπερβολικό τρόπο. Ευτυχώς αυτό το στάδιο αλλαγής και περάσματος στο επόμενο κράτησε ελάχιστα.
Γρήγορα μπόρεσα να βρω το ρυθμό που έχω τώρα και που είναι ο πιο κατάλληλος για να μην αποσπώ την προσοχή του κοινού, από τα όσα λέω, στις χειρονομίες μου, αλλά κυρίως κατάλληλος για να βοηθώ και να αναδεικνύω τον ίδιο μου το λόγο. Τα χέρια κουνιούνται λίγο, αλλά σε ζωτικά σημεία της ομιλίας. Κάποιο δάχτυλο τεντωμένο στον αέρα, εν είδει προσοχής, κάποιο δήθεν ανέμελο και στιγμιαίο πέρασμα των δαχτύλων μέσα από τα μαλλιά την ώρα που ο λόγος πρέπει να χαλαρώσει λίγο-η προσοχή ποτέ μα ποτέ δεν πρέπει να είναι τεταμένη όλη την ώρα-, κάποιο ελαφρύ παιχνίδισμα της μιας παλάμης με την άλλη σε ανύποπτες στιγμές, όπως παραδείγματος χάριν την ώρα που τονίζω κάτι εξαιρετικά σοβαρό και θέλω να το ελαφρύνω ανεπαίσθητα για να προσεχθεί ακόμα πιο πολύ, την κλίση του κεφαλιού προς τα εμπρός, σε αόρατη σχεδόν γωνία, μόνο και μόνο για να σκορπίσω την εντύπωση πως κάτι σημαντικό έχω να μοιραστώ μαζί τους, μέχρι και το απλό μειδίαμα, κυρίως εκεί που δεν το περιμένει κανείς. Είναι ωραίο να ξαφνιάζω τους άλλους με κάτι μικρό, εκεί που δεν το περιμένουν. Να τους πιάνω εξ απήνης... Να χαλαρώνω αυτόματα την ατμόσφαιρα για να τη μεταφέρω εκεί που θέλω μετά. Αυτό που αποφεύγω συστηματικά όσον αφορά στις κινήσεις είναι το ανασήκωμα του πηγουνιού. Το έχω δει σε άλλους ομιλητές-πάντα προσέχω κάτι τέτοια- και μου έχει κάνει αλγεινή εντύπωση. Είναι σαν να δέχομαι κατάμουτρα το ράπισμα κάποιας επιμελώς επιβαλλόμενης αυθεντίας και ανωτερότητας.
Το πιο σημαντικό όμως και βασικότερο όλων είναι να προαισθάνομαι, δευτερόλεπτα πριν επέλθει, τη χαλάρωση ή τη μικρή κούραση του κοινού. Να όπως τώρα με εσάς. Ήδη προαισθάνομαι μια επερχόμενη κούραση, ένα ελαφρύ χαλάρωμα της προσοχής, την ανάγκη να διαβάσετε κάτι λίγο διαφορετικό απ’ όσα διαβάσατε ως τώρα. Και φυσικά ως έξυπνος αφηγητής είμαι υποχρεωμένος να σας κάνω το χατίρι. Να σας μεταφέρω για λίγο έστω κάπου αλλού. Θα ήταν πανεύκολο για μένα να "ξεσφίξω" λιγάκι την τεταμένη προσοχή, που άρχισε ήδη να κάνει αυτό που λέμε "κοιλιά", αφηγούμενος ένα περιστατικό που μού συνέβη κάποτε μετά το τέλος μιας ομιλίας. Ήταν ένα περιστατικό από αυτά που δεν συμβαίνουν συχνά-σπανιότατα θα ήταν το καλύτερο να πω-και που μένουν χαραγμένα για πάντα στη μνήμη όσων τα παρακολούθησαν.
Αν θυμάμαι καλά πρέπει να ήταν προς το τέλος κάποιου σχετικά πρόσφατου φθινοπώρου που σε μία διάλεξή μου, για την αλληλεπίδραση πολιτισμού κι εκπαίδευσης στην αίθουσα συνεδρίων ενός πολυτελέστατου ξενοδοχείου μια ηλικιωμένη γυναίκα εκ των ακροατών μου κατουρήθηκε πάνω της κι όχι μόνο. Ναι, δυστυχώς η καημένη η γυναίκα σηκώθηκε καταμεσής της ομιλίας και αφού κοίταξε τρομαγμένη αριστερά δεξιά της, ούρησε πάνω στη πανάκριβη μοκέτα, προκαλώντας γενική έκπληξη και αναστάτωση. Ήταν μια κυρία γύρω στα 75-αρκετά μεγάλη δηλαδή-ντυμένη πολύ κομψά και με εκλεπτυσμένο γούστο-θυμάμαι τη λίμνη από τα ούρα που άφησε στην μοκέτα να την πλαισιώνουν τα ανοιχτά της πόδια υποδεδημένα με ένα υπέροχο ζευγάρι χειροποίητα παπούτσια Tods. Φυσικά και επικράτησε γενική αναταραχή. Η γυναίκα καθόταν στη δεύτερη σειρά των καθισμάτων ή στην τρίτη-δεν μπορώ να θυμηθώ επακριβώς τις λεπτομέρειες αυτές-και οι γύρω της φρικίασαν στην ιδέα πως κάποια άγνωστη καλοντυμένη γριά τους είχε κατουρήσει. Οι περισσότεροι την κοιτούσαν αποσβολωμένοι, μερικοί ελάχιστοι κινήθηκαν προς βοήθειά της και υπήρξαν κι εκείνοι οι ανεκδιήγητοι, -πάντα υπάρχουν-που θεώρησαν το γεγονός ως υπερβολικά αστείο για να ξεσπάσουν σε γέλια. Ήμουν έτοιμος να ζητήσω από αυτούς που γελούσαν να σκάσουν ή να φύγουν από την αίθουσα όταν η γυναίκα ξανακοίταξε γύρω της φανερά ντροπιασμένη-τα είχε χαμένα η δυστυχής-και άφησε ένα ηχηρό αερισμό να φύγει από την κοιλιά της. Η αίθουσα πάγωσε για λίγο κι έπειτα γέμισε από ψιθυριστές ομιλίες και πνιχτά γελάκια που τρεμούλιαζαν από την ηδονή του αναπάντεχου σοκ.
Θεώρησα καλό να πάρω ο ίδιος την κατάσταση στα χέρια μου για δύο λόγους. Ο ένας ήταν πως η γυναίκα έμοιαζε πια εντελώς χαμένη –απλώς χαμογελούσε ηλιθιωδώς κι εξακολουθούσε να στέκεται όρθια-και την λυπήθηκα πραγματικά. Κι ο άλλος λόγος ήταν πως έβλεπα, μετά βεβαιότητας, πως η διάλεξή μου θα πήγαινε περίπατο αν άφηνα την αναστάτωση να μεγαλώσει. Σίγουρα θα άρχιζαν να φεύγουν οι πρώτοι, αυτοί που εύκολα αηδιάζουν και οι αριστοκρατικές τους μύτες δεν αντέχουν τις μυρωδιές των ούρων και των έντονων οσμών του ανθρωπίνου σώματος, ειδικά αν αυτό είναι ξένο και γέρικο.
Κατέβηκα αποφασισμένος προς το κοινό και χτυπώντας τα χέρια μου παλαμάκια ανακάλεσα τους πάντες στην τάξη σαν αυστηρός δάσκαλος. Κι έγινα αυτό ακριβώς το πράγμα εκείνη την ώρα. Το πρόσωπο μου αγρίεψε λιγάκι. "Παρακαλώ θα ήθελα λίγο ησυχία" φώναξα σταθερά και κοφτά. Οι άνθρωποι έχουν την τάση να παλιμπαιδίζουν στο άκουσμα μιας απότομης κοφτής φωνής. Τα χάνουν για λίγο, όπως όταν ήταν μικρά παιδιά και άκουγαν κάποιο δάσκαλο ή γονιό να τους φωνάζει. Τους είδα να μαζεύονται. Παράλληλα έκανα νεύμα σε έναν υπάλληλο του ξενοδοχείου να φροντίσει για τα απαραίτητα-ήρθε σε λίγο με τους κουβάδες και τις ειδικές σφουγγαρίστρες- και πλησίασα προς την ηλικιωμένη γυναίκα. Ρώτησα το κοινό αν υπήρχε κάποιος γιατρός ανάμεσά τους. Σηκώθηκαν δυο χέρια και όλα τακτοποιήθηκαν γρήγορα. Και οι δύο γιατροί προθυμοποιήθηκαν μαζί με τη βοηθό μου να βγάλουν έξω τη γυναίκα. Φυσικά ζήτησα από το κοινό ένα πεντάλεπτο διάλειμμα, μέχρι να τακτοποιηθεί όλη αυτή η ανακατωσούρα. Ήμουν σίγουρος πως για πέντε λεπτά διάλειμμα κανείς δεν θα σηκωνόταν να φύγει έξω από την αίθουσα, όπως κι έγινε. Το μόνο που άλλαξε είναι πως όσοι κάθονταν κοντά στη θέση της γυναίκας, άλλαξαν θέση, παρακινημένοι από μια έντονη σιχαμάρα που τους υπαγόρευε να βρεθούν σε πιο ασφαλή ακτίνα, μακριά από το βρεγμένο κομμάτι της μοκέτας.
Chcome
