O Σαρόν κι η πεθερά μου (juliad)

Σουάντ Αμίρι
Συνέντευξη: Ντίνα Δασκαλοπούλου

Το βιβλίο της Σουάντ Αμίρι είναι σαν να γράφτηκε χθες, μέσα στον κουρνιαχτό της σκόνης που αφήνει το σφυροκόπημα του ισραηλινού στρατού στη Γάζα. (...)

Η Αμίρι είναι καθηγήτρια αρχιτεκτονικής, σπουδαγμένη στη Βηρυτό, το Μίσιγκαν και το Εδιμβούργο. Ζώντας στην αποκλεισμένη Ραμάλα, το 2002, άρχισε να στέλνει μανιωδώς e-mail στους φίλους της, σαρκάζοντας το τραγικό. Μια ιταλίδα ευρωβουλευτίνα, αποδέκτης των ηλεκτρονικών γραμμάτων, τα μάζεψε και έτρεξε σ’ έναν ιταλό εκδότη. Μετά όλα έγιναν αστραπιαία: το βιβλίο μοσχοπούλησε, μεταφράστηκε σε 14 γλώσσες, έγινε θεατρικό έργο και τώρα θα γυριστεί για τον κινηματογράφο.

- Γέλασα διαβάζοντας το βιβλίο σας. Δεν έχω ξαναδιαβάσει ποτέ μια τόσο τραγική ιστορία γελώντας τόσο πολύ.

«Μιλάω με σαρκαστικό τρόπο, με μαύρο χιούμορ. Έτσι είμαι, γελάω πάντα πολύ με τον εαυτό μου. Το γέλιο είναι ένας τρόπος αντίστασης. Ζω υπό καθεστώς κατοχής τα τελευταία 25 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι ο στρατός παρεμβαίνει στη ζωή μου κάθε στιγμή. (...)Στην Παλαιστίνη είτε θα γελάς είτε θα κλαίς. Δεν υπάρχει χώρος για άλλα συναισθήματα. Είναι μια ζωή δύσκολη και πολλές φορές σουρεαλιστική. Όταν, ας πούμε, το σκυλάκι μου μπορεί να επισκεφτεί την Ιερουσαλήμ, ενώ εγώ δεν μπορώ, τι να κάνω; Για να περάσω το check point έδειξα το διαβατήριο της Νούρα και μου επιτρέψανε την είσοδο ως... συνοδού της!”

- Νομίζω πως ένα μέρος της παγκόσμιας επιτυχίας που σημειώνει το βιβλίο σας οφείλεται και στον ευρηματικό του τίτλο.

«Η πεθερά μου είναι 95 ετών. Το σπίτι της βρίσκεται δίπλα στο αρχηγείο του Αραφάτ, το οποίο πολιορκούσαν οι ισραηλινοί το 2002. Έπειτα από 12 μέρες αποκλεισμού, που εκείνη επιβίωνε μόνη χωρίς νερό, ηλεκτρικό και τηλέφωνο, αποφάσισα να πάω και να την πάρω σπίτι μου. Για να φτάσω στο διαμέρισμά της αναγκάστηκα να πηδάω μέσα από τις αυλές των γειτόνων-απαγορευόταν να κυκλοφορούμε στους δρόμους. Κι όταν έφτασα τελικά, εκείνη άρχισε: να πάρω το κόκκινο φόρεμα ή το κίτρινο; Να πάρω τη μπιγκόνια μου; Να πάρω τις ελαιογραφίες μου; Θύμωσα πολύ μαζί της. Κινδυνεύαμε κάθε λεπτό. Μέχρι που γυρίζει και μου λέει-Από την άλλη πόλη που μας έδιωξαν δεν μας επέτρεψαν να επιστρέψουμε ποτέ. Έτσι λοιπόν ο Σαρόν είναι το σύμβολο μιας στρατοκρατικής πανίσχυρης δύναμης. Η πεθερά μου είναι άοπλη κι ανυπεράσπιστη, όπως ο λαός μου. Πολλές φορές ο κόσμος νομίζει ότι στην Παλαιστίνη αναμετρώνται 2 οργανωμένοι στρατοί. Δεν είναι αλήθεια. Είναι ένας πανίσχυρος στρατός που κρατά ένα έθνος υπο κατοχή. (...)»

- Το βιβλίο σας έχει μεταφραστεί στα εβραϊκά. Τι γράφουν οι εφημερίδες του Ισραήλ;

«Μου έγραψαν μια πάρα πολύ θετική κριτική στη Χααρέτζ πριν από 2 χρόνια. Το βιβλίο πηγαίνει καλά, πουλάει στο Ισραήλ.”

- Φαντάζομαι ότι είναι σοκαριστικό για τον μέσο Ισραηλινό...

«Υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν πολύ καλά τι γίνεται στα κατεχόμενα και υποστηρίζουν τον αγώνα μας. Υπάρχουν όμως κι άλλοι που δεν θέλουν να ξέρουν. Γιατί, αν μάθουν, θα πρέπει να αρνηθούν να πολεμήσουν στα κατεχόμενα. Βεβαίως τους αντιρρησίες τους στέλνουν φυλακή. Μου έγραψε ένα πολύ συγκινητικό γράμμα η μητέρα ενός από αυτούς. Ο γιός της διάβασε το βιβλίο στο κελί του.”

- Είναι πιο εύκολο να επιβιώσει ένας άντρας ή μια γυναίκα στα κατεχόμενα;

«Νομίζω μια γυναίκα-ή τουλάχιστον εγώ που είμαι πια μεσήλικη και μπορώ να λέω διάφορα τρελά πράγματα. Όταν μια φορά επέστρεφα από το Λονδίνο μου έκαναν έλεγχο στο αεροδρόμιο. Με ρωτούσαν γιατί είχα πάει εκεί και ποιους είδα. -Είχα πάει για χορό, τους λέω. Αν ένας άντρας θα έλεγε την ίδια παλαβομάρα θα είχε πάει σίγουρα φυλακή. Ένας στους τρείς Παλαιστίνιους έχει φυλακιστεί τουλάχιστον μια φορά.”

- Στο βιβλίο σας περνάει ένα κλίμα γενικευμένης ανασφάλειας: οι άνθρωποι βγαίνουν για ψωμί και δεν ξέρουν αν θα ξαναγυρίσουν σπίτι τους.

«Στα κατεχόμενα δεν είσαι ασφαλής ούτε στο ίδιο σου το σπίτι. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να εισβάλλει και να το καταλάβει ο στρατός ή, αν αργήσεις να τους ανοίξεις νυχτιάτικα την πόρτα, μπορεί να την ανατινάξουν. Ο μικρούλης γείτονας μου, ο Μπαζίλ, σοκαρίστηκε τόσο πολύ την τελευταία φορά, που έπαψε από τότε να μιλάει.”

(...)

-Πήγατε στις ΗΠΑ για την προώθηση του βιβλίου. Πώς σας αντιμετώπισαν;

«Οι Αμερικανοί είναι αδιάφοροι για το τι γίνεται έξω από τη χώρα τους. Κι έχουν υποστεί και μια φοβερή πλύση εγκεφάλου κατά των Αράβων. Όμως υπάρχουν και ευαισθητοποιημένοι Αμερικάνοι, όπως και Ισραηλίτες. Υπάρχουν Ισραηλίτες που δένονται πάνω στα σπίτια μας ή στα δέντρα μας για να μην τα γκρεμίσουν οι μπουλντόζες του κράτους τους.