Συνέντευξη του Μάνου Ξυδού
Ο Μάνος Ξυδούς, ένα από τα πιο σημαντικά ονόματα της σημερινής ελληνικής μουσικής, μιλάει στον Arg0 για το management των συγκροτημάτων στην Ελλάδα.
Οι περισσότεροι ξέρουν τον Μάνο Ξυδού σαν μέλος των Πυξ-Λαξ, στους οποίους γράφει στίχους και μουσική σε πολλά τραγούδια, και συμμετέχει στην παραγωγή δίσκων του συγκροτήματος και στα φωνητικά. Πέρα απ’ αυτό, είναι για αρκετά χρόνια στέλεχος marketing σε μεγάλη δισκογραφική εταιρεία, και έχει κάνει την παραγωγή σε πολλούς επιτυχημένους δίσκους. Όλα αυτά του δίνουν τη δυνατότητα να ξέρει πολλά πράγματα και καταστάσεις της ελληνικής μουσικής σκηνής όσο κανένας άλλος.
Ο Arg0 πήρε αυτή τη συνέντευξη στα πλαίσια μιας ερευνητικής του εργασίας. Παρ’ όλο το εξειδικευμένο θέμα της, πιστεύουμε ότι θα ενδιαφέρει πολλά μέλη μας, που θέλουν να κάνουν τα πρώτα βήματά τους στον χώρο της (επαγγελματικής) μουσικής. Μας παραχώρησε την συνέντευξη για δημοσίευση στο kithara. gr, με την σύμφωνη γνώμη του Μάνου. Τους ευχαριστούμε πάρα πολύ για την κίνησή τους αυτή!
Τι σημαίνει για σένα management;
Η λέξη αυτή, αν δεν κάνω λάθος σημαίνει διεύθυνση...
Ή διαχείριση...
Υπευθυνότητα. Υποτίθεται ότι υπάρχει ή πρέπει υπάρχει για την καλή λειτουργία μιας μπάντας, ένας άνθρωπος ο οποίος πρώτα απ’ όλα να μπορεί να παίξει τον ρόλο του ισορροπιστή, γιατί σε μια μπάντα μέσα όλοι διεκδικούμε το κύριο μέρος της δόξας και την αποκλειστικότητα της επιτυχίας και αυτό είναι λογικό διότι οι πειρασμοί μέσα σ’ αυτά τα πράγματα είναι πάρα πολλοί. Έτσι εγώ μπορώ να υποστηρίζω ότι για την επιτυχία που έχουμε κάνει μαζί, εγώ είμαι υπεύθυνος ενώ εσύ δεν είσαι, όπως κι εσύ το αντίθετο, ας πούμε. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται ένας άνθρωπος, ο οποίος να μπορεί να κρατάει τις ισορροπίες και να ηρεμεί τους καλλιτέχνες, σε εισαγωγικά ή μη, με τον δικό του τρόπο. Είναι πολύ δύσκολη δουλεία αυτή. Βέβαια, από την άλλη, ο καλλιτέχνης πάντα θέλει να είναι ευχαριστημένος οικονομικά, πάντα θέλει να είναι ευχαριστημένος από άποψη δόξας, γιατί όλα αυτά τα πράγματα τονίζουν την ματαιοδοξία του και η ματαιοδοξία από τα πλέον παλιά χρόνια, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι άρρητα συνδεδεμένη με αυτό που λέγεται καλλιτέχνης. Αν θέλεις την προσωπική μου γνώμη, εγώ δεν πιστεύω σε καλλιτέχνες. Πιστεύω σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν ένα χάρισμα και αυτό το χάρισμα προσπαθούνε να το δώσουν, επειδή είναι χάρισμα ακριβώς – τους το έχει χαρίσει κάποιος, αυτό το χάρισμα προσπαθούνε να το μεταδώσουν και σε κάποιους άλλους.
Δηλαδή για σένα πια θα ήτανε η ιδανική σχέση ενός καλλιτέχνη με τον άνθρωπο που διαχειρίζεται τις υποθέσεις του, τον manager του;
Ιδανική σχέση θα ήτανε πιθανά αυτή που προσωπικά έχω τώρα, η σχέση μού με τον Νίκο Λώρη της DiDi Music, που εκείνος ξέρει τη δουλεία του και εγώ απλά κάνω την δουλεία μου. Δεν θα επέμβει ποτέ ο άνθρωπος, θα πει την γνώμη του, αλλά δεν θα επέμβει ποτέ αν θα πρέπει να αλλάξω εγώ ένα ακόρντο ή δύο λέξεις σ’ ένα τραγούδι ή πώς θα το παρουσιάσω το τραγούδι, θα πει τη γνώμη του αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα την επιβάλλει, έτσι; Αντίστοιχα όμως, στα πράγματα στα οποία είναι εκείνος υπεύθυνος πρέπει να σκύψω την κεφάλα μου και αυτό το πράγμα που μου λέει να το σεβαστώ για να υπάρχει μια συνεργασία, διότι αν δεν θέλω να συνεργαστώ με κάποιον σημαίνει ότι μου είναι άχρηστος, άρα γιατί τον έχω; Για το θεαθήναι; Για το κάνουμε πιο αναλυτικά αυτό το πράγμα, υπάρχουνε τομείς στους οποίους όλοι οι καλλιτέχνες από τη φύση τους και τονίζω «οι μη καλλιτέχνες» από τη φύση τους, δεν μπορούν να ασχοληθούνε, πχ. τα οικονομικά ή η διοργάνωση μιας συναυλίας, δεν πουλάει ο καλλιτέχνης τα εισιτήρια, ούτε κάνει ο καλλιτέχνης την διαφήμιση, ούτε χίλια-δυο άλλα πράγματα, αναλύσεις και εκκαθαρίσεις και όλα αυτά τα πράγματα. Αυτό υπάρχει ένας σοβαρός άνθρωπος, που πρέπει να είναι σοβαρός, όχι με τη στενή έννοια του όρου σοβαρός αλλά πρέπει να δείχνει μια σοβαρότητα, και να σου πω και την αλήθεια, πολλές φορές, σκληράδα και αγριάδα και να μην υποχωρεί στις παράλογες απαιτήσεις που έχουμε πάρα πολλές φορές, επειδή τρελαινόμαστε, και πρέπει να βρίσκουμε πάντα το εξιλαστήριο θύμα και να την πληρώνει. Και συνήθως είναι ο άνθρωπος που είναι πιο κοντά μας, αυτός που λέγεται υπεύθυνος, διαχειριστής ή manager.
Να σε πάω λίγο πίσω και στον καιρό που δούλευες στην EMI, πιστεύεις ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας και της ξένης, όσο αφορά την αντιμετώπιση προς τους καλλιτέχνες;
Είναι ένα πιο γενικό θέμα, αυτό είναι η διαφορά που έχουμε εμείς με την υπόλοιπη δυτική Ευρώπη, παρ’ όλο που τελευταία φωνάζουμε ότι είμαστε Ευρώπη, στα απλά πράγματα. Πιστεύω ότι έχουμε κληρονομήσει, δεν ξέρω από ποιες εποχές ή οτιδήποτε, έχουμε κληρονομήσει αδράνεια, συνηθίζουμε να λέμε πολλά λόγια και να δουλεύουμε πολύ λίγο. Όπως καταλαβαίνεις, αυτό το πράγμα δεν μπορεί να συμβαίνει μέσα σε μια υγιή επιχείρηση, να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν κάνουν τίποτα όλη μέρα απλά να κριτικάρει, κατακρίνει μάλλον, ο ένας τον άλλον, γιατί άλλο η κριτική και άλλο η κατάκριση. Με τα δεδομένα αυτά, είναι πάρα πολύ δύσκολο να συγκριθεί κάποια μουσική βιομηχανία, αγγλική πχ., με κάποια ελληνική στην λειτουργία της, γιατί αντικειμενικός τους σκοπός είναι ο ίδιος το κέρδος, έτσι; Η λειτουργία της επιχείρησης, τουλάχιστον στους βασικούς κανόνες μίας επιχείρησης, έχει περάσει [...]. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι το ίδιο, ίσως λίγο τα πράγματα λειτουργούν ακόμα πιο συναισθηματικά εδώ, αυτό είναι καλό. Το καλό όμως δεν είναι να φορτώνουμε λάθη δικά μας σε άλλους.
Η διαφορά αυτής της νοοτροπίας που λες ότι υπάρχει, περνάει και στο management; Στην Ελλάδα ο καλλιτέχνης βλέπει διαφορετικά αυτόν που τον ‘μανατζάρει’ απ’ ότι στο εξωτερικό;
Κοίταξε είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα. Έξω τα γραφεία management θα βρουν τον καλλιτέχνη, προτού ακόμα αυτός γίνει εμπορικός και θα προσπαθήσουνε με κάθε τρόπο, πολλές φορές, απ’ ότι έχω ακούσει, και με αθέμιτα μέσα να τον κάνουνε εμπορικό για να τον πουλήσουνε. Εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο βέβαια, διότι έτσι είναι ο τρόπος λειτουργίας. Υπάρχουνε μερικοί άνθρωποι, οι οποίοι κάνουνε αυτή τη δουλεία, που κοιτάνε ποιος είναι ο εμπορικός για να συνεργαστούν μαζί του, αυτή είναι η διαφορά. Με τη στενή έννοια του όρου manager δεν νομίζω ότι υπάρχει στην Ελλάδα αυτό το πράγμα. Και όχι δεν υπάρχει διότι κάποιος άνθρωπος δεν θέλει να το κάνει αυτό, νομίζω ότι οι καλλιτέχνες δεν είναι διατεθειμένοι να το κάνουνε. Δηλαδή είναι πολύ δύσκολο στην Ελλάδα, ακόμα και σε πολύ μικρές ηλικίες, να δεχθεί κάποιος τις συμβουλές κάποιου άλλου ώστε να ακολουθήσει μια γραμμή εκτός από αυτή που έχει σφηνωθεί μέσα στο κεφάλι του.
Υπάρχει όμως ανάγκη manager στην Ελλάδα.
Ίσως να μην υπάρχει ακριβώς με αυτή τη στενή έννοια του όρου manager που υπάρχει στην Αγγλία. Αλλά ότι χρειάζεται κάποιος να είναι υπεύθυνος, διότι οι καλλιτέχνες στο τέλος θα φαγωθούνε, αν είναι και συγκρότημα δε τόσο πιο εύκολα. Χρειάζεται κάποιος ο οποίος θα είναι καλός ισορροπιστής. Με αυτή την έννοια χρειάζεται οπωσδήποτε.
Πιστεύεις ότι μπορούνε να μεταφερθούνε ξένα πρότυπα manager; Δηλαδή ένας manager να λειτουργούσε στην Ελλάδα με ξένα πρότυπα στον τρόπο που διαχειρίζεται τις υποθέσεις ενός συγκροτήματος;
Κοίταξε λίγο πολύ όλοι προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στα πρότυπα αυτά τα οποία μας έρχονται απ’ έξω. Δεν ξέρω αν είναι καλό η κακό αυτό το πράγμα, αλλά όσο αφορά μερικές ηθικές αξίες όπως τιμιότητα, ευθύτητα, αυτό που λέμε σκληράδα, δύναμη, με την καλή έννοια, αυτά τα πράγματα δεν χρειάζεται να είναι κάποιος έξω η εδώ για να τα έχει. Και έξω μπορεί να υπάρχει κάποιος και να μην τα έχει αλλά μπορεί ταυτόχρονα να υπάρχει και κάποιος εδώ να τα συγκεντρώνει αυτά τα πράγματα. Νομίζω ότι έγκειται πιο πολύ στον άνθρωπο και όχι στην χώρα.
Η νοοτροπία του manager, απ’ ότι έχω παρατηρήσει εδώ, είναι ότι ο manager είναι αυτός ο οποίος φροντίζει τα live του καλλιτέχνη. Πιστεύεις ότι ο manager πρέπει να είναι αυτός που διαχειρίζεται και την εικόνα του καλλιτέχνη και την σχέση του με την δισκογραφική;
Ναι, έτσι είναι. Όσο αφορά την νέα γενιά των μουσικών νομίζω ότι έτσι πρέπει να γίνεται, για να αφοσιωθούν οι άνθρωποι σε αυτό που τους έχει δοθεί κάποιο χάρισμα να το κάνουν και να αφήσουν τα άλλα πράγματα σε έναν άνθρωπο.
Πιστεύεις δηλαδή ότι αν έρθουνε κάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό, Έλληνες ή ξένοι, με τη μόρφωση και την εμπειρία που έχουνε αποκτήσει θα μπορέσουν να κάνουνε τι δουλειά τους εδώ;
Η μόρφωση δεν είναι κάτι που μπορείς να αποκτήσεις στο εξωτερικό η εδώ ή οπουδήποτε. Η μόρφωση είναι κάτι που την έχεις ή δεν την έχεις. Κι αυτό φαίνεται στις λεπτομέρειες των ενεργειών κάποιου. Δεν χρειάζεται να έρθει κάποιος από το εξωτερικό για να ’ναι τίμιος. Δεν χρειάζεται να έρθει κάποιος από το εξωτερικό για του ‘χεις απόλυτη εμπιστοσύνη. Είναι στον άνθρωπο. Νομίζω όμως ότι εάν κάποιος έχει δει μερικά πράγματα έξω και από αυτά κρατήσει τα καλά των πραγμάτων που υπάρχουν έξω, γιατί δεν είναι όλα τέλεια, ούτε άριστα, ούτε κοινωνία αγγέλων έξω, και αυτά τα πράγματα τα ενσωματώσει στα δικά μας στοιχεία και προσπαθήσει να δουλέψει με έναν συνδυασμό αυτών των πραγμάτων, νομίζω ότι δεν θα αποτύχει. Δεν ξέρω τι θα πετύχει αλλά σίγουρα δεν θα αποτύχει.
Δηλαδή στο τέλος σαν καλλιτέχνης, αυτό που μετράει πιο πολύ για σένα, στον manager ο οποίος θα σου διαχειριστεί τις υποθέσεις είναι ο άνθρωπος να είναι καλός, δεν είναι από το πόσο καλά κάνει την δουλειά του;
Ε, βέβαια. Πρέπει να ξεκινήσει με αυτό το στοιχείο, να είναι εντάξει άνθρωπος, να έχει μέσα του και την φλόγα και όλα τα πράγματα αλλά να είναι εντάξει. Τι να το κάνεις να είσαι με κάποιον ο οποίος δεν είναι εντάξει;
Δηλαδή η σχέση του καλλιτέχνη και του manager είναι και προσωπική;
Όσο αφορά την Ελλάδα, σίγουρα. Όσο αφορά την Ελλάδα, όπως κι εσύ γνωρίζεις, οι σχέσεις στην Ελλάδα πρέπει να είναι και προσωπικές για να δουλέψουν.
Αυτά είναι Μάνο. Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ.
