Το πολυφωνικό τραγούδι του 14ου αιώνα (Γαλλία-Ιταλία)
Τα πολυφωνικα τραγουδια που συντιθεταν στη Γαλλια και στην Ιταλια κατα τον 14ο αιωνα γραφονταν για το μορφωμενο κοινο της αριστοκρατικης ταξης.
Οπως ειδαμε στο προηγουμενο αρθρο για τους τροβαδουρους, τo κινημα της Ars Nova κυριαρχησε στις πολυφωνικες μορφες τραγουδιων, την μπαλαντα, το ροντο και το βιρελαι. Και τα τρια ειδη χρησιμοποιουσαν ρεφρεν με σταθερα μοντελα μουσικης και στιχουργικης επαναληψης για καθες στροφη. Τα περισσοτερα γραφονταν για τρεις φωνες.
Το μουσικο κειμενο ειναι πυκνο και αντιθετα με το μοτετο οι φωνες κινουνται στον ιδιο ρυθμο.
Κατα τη διαρκεια του 14ου αιωνα, η μπαλαντα αναδειχθηκε σε κυρια μορφη του γαλλικου πολυφωνικου τραγουδιου, παραχωρωντας τελικα τη θεση της στο ροντο.
Το βιρελαι, λιγοτερο γνωστο απο τα αλλα δυο ειδη γνωρισε στιγμες μονο δημοτικοτητας. Θεωρουνταν μια μορφη τεχνης που πηγαζε απο τις λαικες παραδοσεις. Αργοτερα, το διαδοχο μονοστροφο ειδος του, η μπερζερετα, εγινε ο κυριος ανταγωνιστης του ροντο.
Στην Ιταλια εξεχουσα θεση μεταξυ των γηγενων πολυφωνικων τραγουδιων κατειχαν τα μαδριγαλια και η μπαλαντα. Τα μαδριγαλια περασαν σιγα σιγα σε δευτερη μοιρα ενω η μπαλαντα κυριαρχησε.
Γνωστος συνθετης μαδριγαλιων του 14ου αιωνα ειναι ο Τζακοπο να Μπολονια, ενω ο συγχρονος του(αλλα νεωτερος) Λαντινι ηκμασε κυριως στις μπαλαντες.
Τα ιταλικα τραγουδια, που γραφονταν συνηθως για δυο τρεις γλωσσες ειναι λιγοτερο αντιστικτικα απο τα γαλλικα του 14ου αιωνα. Οι ρυθμοι ειναι λιγοτερο περιπλοκοι και η δομη τους λιγοτερο πυκνη. Η ιταλικη μπαλαντα μαλιστα εχει ρεφρεν και δομη παρομοια με εκεινου του γαλλικου βιρελαι και η δημοτικοτητα της συμπιπτει με το αυξανομενο ενδιαφερον για το γαλλικο πολιτισμο, που σημειωθηκε στη Φλωρεντια εκεινη την περιοδο.
Σημειωση 1: Tα ιταλικα μαδριγαλια του 14ου αιωνα δεν πρεπει να συγχεονται με τα μαδριγαλια του 16ου αιωνα.
Σημειωση 2: Eνα ακομη ειδος ιταλικου τραγουδιου -λιγοτερο σημαντικου ομως - ειναι τα κατσια. Προκειται για ενα ειδος διφωνου αυστηρου κανονα και χρησιμοποιειται κυριως στα χαρουμενα κυνηγετικα ποιηματα.
