Τα ευρωπαικα μουσικα κεντρα κατα την κλασσικη περιοδο (4)
ΠΑΡΙΣΙ
Μετα το θανατο του Λουδοβικου ΙΔ' τo 1715, το κεντρο της μουσικης ζωης στην Ευρωπη μεταφερθηκε στο Παρισι. Η πτωση και η αποδυναμωση της απολυτης μοναρχιας, καθ' ολη την κλασσικη εποχη, ασκησαν εντονη επιδραση στη μουσικη ζωη. Η φιλοδοξη αστικη ταξη επιθυμουσε να ανανεωσει το γαλλικο πολιτισμο.
Πολλες ομαδες οπως το Πνευματικο Κοντσερτο, που προωθησε τη θρησκευτικη μουσικη και στη συνεχεια την ορχηστρικη, η Ολυμπιακη στοα, το Σαλονι του Λε Ρις ντε λα Πουπλινιερ κ.α. συνεβαλαν σημαντικα στη παρισινη μουσικη ζωη.
Η ορχηστρικη μουσικη ανθησε εν μερει λογω της μεγαλης εκδοτικης δραστηριοτητας μουσικων εργων αλλα και λογω των συχνων παρουσιασεων κονσερτων. Οι ξενοι συνθετες εξεδιδαν τα εργα τους στο Παρισι, επηρεαζοντας και προωθωντας ακομη περισσοτερο τη γαλλικη μουσικη.
Η μεγαλη ζητηση για τη μουσικη αξιοποιηθηκε απο τους εκδοτες οι οποιοι αρχισαν να προσλαμβανουν συνθετες επι πληρωμη για να συνθετουν εργα που εμοιαζαν με αυτα του Χαυντν η του Ιγκναζ Τζοζεφ Πλευελ (1757-1831). Επισης πολλοι συνθετες χρησιμοποιουσαν παρομοια μεσα για να εκμεταλλευτουν ορισμενους εκδοτες οι οποιοι δεν μπορουσαν να κανουν πληρη μελετη των εργων λογω του τεραστιου ορχηστρικου ρεπερτοριου.
Η παρουσια στο Παρισι απο το 1754 του Γιοχαν Βεντζελ Σταμιτς ηταν αποφασιστικης σημασιας για την επιρροη που ασκησε η γερμανικη συμφωνια στη γαλλικη μουσικη. Η δομη της σονατας εγινε περιπλοκη και δοθηκε εμφαση στα ξυλινα πνευστα οργανα ( φλαουτα, ομποε, φαγκοτα).
Οι τονικες σχεσεις εγιναν επισης πιο σημαντικες οποτε η χρηση των μετατονισμων απεκτησε νεα δυναμη. Μεταξυ του 1750 και του 1789, στο Παρισι γραφτηκαν και εκδοθηκαν εκατονταδες συμφωνιες.
Η συμφωνια concertante εμφανιστηκε γυρω στο 1770. Γνωρισε μεγαλη επιτυχια στο Ξεχωριστες μορφες του ειδους ηταν ο Γκοσεκ, ο Νταβο, Μπρεβαλ και ο Καμπινι. Σε αντιθεση ωστοσο με τη συμφωνια η concertante χαθηκε μετα το 1820.
Το βιολι ηταν το κυριο οργανο για εργα σολο και για μουσικη δωματιου, την εποχη αυτη. Τρεις ηταν οι δεξιοτεχνες τοθ ειδους τοτε: ο Ζαν Πιερ Γκινιον, ο Λουι Γκαμπριελ Γκιγεμεν και ο Ζαν Μαρι Λεκλαιρ.
Το βιολοντσελο η τσελο εγινε σημαντικο οργανο για σολο μονο μετα το 1760 ιδιαιτερα με τα εργα του Ντυπορ και του Μπρεβαλ. Σταδιακα τα πνευστα οργανα και γενικοτερα ολα τα ορχηστρικα οργανα αρχισαν να αναπτυσσουν ξεχωριστα ρεπερτορια απο το 1750 και μετα. Με τη σταδιακη εξαλειψη του συνεχους βασιμου δημιουργηθηκε ενα νεο ειδος, το ορχηστρικο κουαρτετο και κυριως το κουαρτετο εγχορδων. Οι Γαλλοι ηταν οι πρωτοι που ασχοληθηκαν με το συνολο αυτο αλλα ο Χαυντν, δικαιως, θεωρειται ο πρωτοπορος.
Τα πρωτα χρονια του 18ου αιωνα σημειωθηκε και η μεγαλη ακμη του κλαβεσινου που εφτασε στο αποκορυφωμα του με εργα του Κουπρεν και του Ραμο. Το κλαβεσεν ομως δεν μπορουσε να αποδωσει τις διαφορετικες διαθεσεις και εντασεις και ετσι, απο το 1770 περιπου, το πιανο (κλειδοκυμβαλο) εγινε πολυ δημοφιλες. Για πρωτη φορα μαλιστα χρησιμοποιηθηκε σε ενα παρισινο κονσερτο το 1768. Η πρωτη σχολη των Γαλλων πιανιστων εχει να επιδειξει ως κορυφαιο τον Ετιεν Μεουλ (1764-1817) ο οποιος στη συνεχεια εγινε σπουδαιος συνθετης οπερων.
Η θρησκευτικη μουσικη βρισκοταν σε σχετικη παρακμη την εποχη εκεινη, αλλα υπηρχε μια γαλλικη μορφη, το μεγαλο μοτετο, που εισηχθη απο τον Μισελ Ρισαρ ντε Λαλαντ. Ωστοσο το παρισινο κοινο γρηγορα κουραστηκε απο το ειδος αυτο και, μετα το 1760, ο Γκοσεκ εφερε ξανα στο προσκηνιο το ορατοριο.
Η οπερα ηταν το μονο ειδος που χρησιμοποιουσε τη φωνητικη μουσικη στη Γαλλια κατα τη διαρκεια της κλασσικης εποχης. Απο το 1770 και μετα η κωμικη οπερα ηταν το πιο δημοφιλες μουσικο ειδος. Ο Φρανσουα Αντρε Ντανικαν Φιλιντορ ηταν γνωστος για εργα αυτου του ειδους ενω αδιαμφισβητητος κορυφαιος της οπερας ηταν ο Αντρε Ερνεστ Μοντεστ Γκρετρυ (1741-1813).
Ομως με την αφιξη του στο Παρισι, το 1774 ο Γκλουκ ανεσυρε τη σοβαρη γαλλικη οπερα απο την αφανεια. Η πρωτη οπερα στο Παρισι ηταν η "Ιφιγενεια εν Αυλιδι" (1774) και ακολουθησαν ο "Ορφεας" (1774), η "Αλκηστις" (1776) και η "Ιφιγενεια εν Ταυροις" (1779) που μεχρι σημερα κατεχουν ξεχωριστη θεση στο συγχρονο ρεπερτοριο. Ο μονος συνθετης που μπορουσε να συγκριθει με τον Γκλουκ ηταν ο Νικολα Πιτσινι (1728-1800).
Σημειωση: Στο Παρισι ενας απο τους λογους για τους οποιους η μουσικη εγινε υψιστο ειδος ψυχαγωγιας ηταν το γεγονος οτι πολλες γυναικες της αυλης του Λουδοβικου ΙΕ' ακουγαν αλλα και επαιζαν μουσικη.
