Στατιστικά λέξεων

Στατιστικά λέξεων στα τραγούδια του kithara.gr

Από τον Νέο Κιθαρωδό.

Είναι γνωστό σε όλους, ότι τα θέματα και οι εκφράσεις που εμφανίζονται στους στίχους των ελληνικών (και όχι μόνο) τραγουδιών, λίγο-πολύ επαναλαμβάνονται, πολλές φορές σε σημείο ώστε πολλοί στίχοι να θυμίζουν κολλάζ άλλων από προηγούμενα τραγούδια.

Με αφορμή αυτό το γεγονός, αλλά και απλά λόγω περιέργειας, ξεκίνησε αυτή η στατιστική. Σκοπός της ήταν να βρει ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες λέξεις στους στίχους ελληνικών τραγουδιών της συλλογής του kithara.gr, που περιέχει ένα μεγάλο και σχετικά αντιπροσωπευτικό δείγμα στίχων του ελληνικού τραγουδιού.

Για όσους έφτασαν σε αυτή τη σελίδα από κάποιο link, χωρίς να περάσουν από την συλλογή, αναφέρουμε ότι περιέχει ένα ευρύ φάσμα στίχων από ελληνικά τραγούδια, ξεκινώντας από δημοτικά, παραδοσιακά, ρεμπέτικα και λαϊκά, και φτάνοντας στο ροκ και έντεχνο ελληνικό τραγούδι. Περιέχει σε μεγάλο ποσοστό γνωστά και αγαπημένα από το κοινό τραγούδια, και μπορείτε να την βρείτε εδώ..

Τα στατιστικά πάρθηκαν στις αρχές Οκτωβρίου του 2002. Η συλλογή περιείχε εκείνη τη στιγμή 4315 τραγούδια, οι στίχοι των οποίων πάρθηκαν υπόψη στα στατιστικά. Μετά την αφαίρεση των κενών γραμμών, υπήρχαν συνολικά 74498 γραμμές (στίχοι). Πρέπει να αναφέρουμε εδώ, ότι στα περισσότερα τραγούδια, επαναλαμβανόμενοι στίχοι και στροφές (π.χ. ρεφρέν) εμφανίζονται μόνο μια φορά.

Λέξεις ενός και δύο γραμμάτων αγνοήθηκαν κατά την συλλογή των στατιστικών. (Αν εξαιρέσουμε τα διάφορα άρθρα, μόρια, κλπ., στην ουσία αυτό αφορούσε τις λέξεις «γη» και «ζω»). Συνολικά, στους 74498 στίχους μετρήθηκαν 357225 λέξεις τριών γραμμάτων και άνω (πρόκειται για μη-μοναδικές λέξεις, που περιέχουν δηλ. επαναλήψεις).

Από τους προηγούμενους αριθμούς προκύπτει ότι κατά μέσο όρο υπάρχουν 17,3 στίχοι ανά τραγούδι και 4,80 λέξεις τριών και άνω γραμμάτων ανά στίχο.

Για περισσότερη ευκολία στην συλλογή των αποτελεσμάτων, λέξεις που εμφανίστηκαν κάτω από 12 φορές σε όλους τους στίχους, αφαιρέθηκαν από τα στατιστικά. Έτσι έμειναν συνολικά 287488 λέξεις (μαζί με τις επαναλήψεις), δηλαδή το 80% του συνόλου. Η αφαίρεση αυτή των λέξεων δεν επηρεάζει τα στατιστικά που εμφανίζονται παρακάτω, αφού οι λέξεις που κυριάρχησαν και εμφανίζονται στους παρακάτω πίνακες, έχουν πολύ περισσότερες από 12 εμφανίσεις.

Οι 287488 αυτές λέξεις ταξινομήθηκαν και μετρήθηκαν, και βρέθηκαν 3228 διαφορετικές λέξεις ή μορφές λέξεων (π.χ. οι λέξεις «αγαπώ», «αγαπάς» και «αγαπούσα» μετρήθηκαν για διαφορετικές).

Καθώς πολλές λέξεις εμφανίζονται σε διαφορετικές μορφές, όλα τα κλιτά μέρη του λόγου μετατράπηκαν ως εξής: - Ρήματα: πρώτο ενικό πρόσωπο του ενεστώτα - Ουσιαστικά: ονομαστική ενικού - Επίθετα, αντωνυμίες: ονομαστική ενικού, αρσενικό γένος Μετά από αυτή τη μετατροπή, οι λέξεις ταξινομήθηκαν και μετρήθηκαν πάλι, και βρέθηκαν 1541 μοναδικές διαφορετικές λέξεις.

Δηλαδή: 1541' λέξεις αποτελούν το 80% του λεξιλογίου στα τραγούδια'.

Ήδη, αυτό το ποσοστό μας δείχνει ότι το λεξιλόγιο και η θεματολογία των τραγουδιών είναι σχετικά περιορισμένα. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς τα περισσότερα τραγούδια είναι γραμμένα σε απλή και καθημερινή γλώσσα.

Ας δούμε τώρα την συχνότητα των λέξεων ανά κατηγορία:

Ρήματα

α/α	Ρήμα	Αριθμός εμφανίσεων
1	είμαι	6639
2	έχω	3786
3	λέω	3268
4	θέλω	2169
5	αγαπάω	1988
6	έρχομαι	1886
7	πηγαίνω	1558
8	κάνω	1539
9	βλέπω	1358
10	παίρνω	1356
11	ξέρω	1220
12	φεύγω	1212
13	βρίσκω	987
14	γίνομαι	964
15	μπορώ	917
16	δίνω	797
17	γυρίζω	776
18	περνάω	758
19	κοιτάω	712
20	κλαίω	670
21	αφήνω	668
22	μένω	648
23	θυμάμαι	629
24	χάνομαι	597
25	μιλάω	562
26	κρατάω	524
27	βγαίνω	501
28	ξεχνάω	493
29	ζητάω	471
30	πονάω	444
31	ακούω	437
32	υπάρχω	436
33	ψάχνω	424
34	βάζω	415
35	χάνω	406
36	φέρνω	400
37	νιώθω	378
38	φτάνω	370
39	πίνω	368
40	γελάω	359

Αν εξαιρέσουμε τα βοηθητικά ρήματα «είμαι» και «έχω», είναι προφανές ότι οι Έλληνες «λένε», «θέλουν» και «αγαπάνε» πολύ στα τραγούδια τους, ενώ το «έρχομαι» (στην προστακτική «έλα», όπως θα δούμε παρακάτω), είναι στην αμέσως επόμενη θέση.

Ουσιαστικά

α/α	Ουσιαστικό	Αριθμός Εμφανίσεων
1	ζωή	1657
2	καρδιά	1652
3	αγάπη	1586
4	μάτι	1312
5	νύχτα	1219
6	όνειρο	881
7	χρόνος	863
8	μέρα	828
9	κόσμος	796
10	δρόμος	795
11	παιδί	759
12	φως	701
13	χέρι	629
14	φωτιά	609
15	ψυχή	551
16	τραγούδι	523
17	φίλος	521
18	φιλί	518
19	φορά	512
20	ουρανός	510
21	καιρός	494
22	ώρα	468
23	αγκαλιά	447
24	λόγια	436
25	πόνος	419
26	ήλιος	416
27	χαρά	410
28	βραδιά	410
29	θεός	409
30	στιγμή	405
31	θάλασσα	403
32	βράδυ	393
33	δάκρυ	390
34	έρωτας	387
35	σπίτι	369
36	βροχή	365
37	μυαλό	350
38	κορμί	348
39	φωνή	345
40	φεγγάρι	345

Από τα ουσιαστικά γίνεται σαφές ότι τα περισσότερα τραγούδια είναι ερωτικά, με την «ζωή», την «καρδιά» και το «μάτι» (για την ακρίβεια «μάτια», όπως θα δούμε παρακάτω) να είναι σε κυρίαρχη θέση. Η συχνή αναφορά στη «ζωή» δείχνει ότι πάρα πολλά τραγούδια έχουν μια υπαρξιακή χροιά. Οι Έλληνες είναι νυχτερινοί τύποι, και έτσι η «νύχτα», η «βραδιά» και το «βράδυ» με 2022 συνολικά εμφανίσεις, υπερτερούν σημαντικά σε σχέση με την «ημέρα».

Επίθετα

α/α	Επίθετο	Αριθμός εμφανίσεων
1	όλος	2480
2	μόνος	1260
3	πολύς	815
4	καλός	749
5	μικρός	606
6	παλιός	575
7	μαύρος	534
8	λίγος	526
9	γλυκός	462
10	τρελός	374
11	μεγάλος	357
12	εκείνος	327
13	ίδιος	314
14	ξένος	300
15	πρώτος	299
16	χαμένος	299
17	μοναχός	297
18	βαθύς	274
19	όμορφος	261
20	ωραίος	227
21	ψηλός	222
22	πικρός	215
23	βαρύς	209
24	άδειος	209
25	αργός	204
26	κόκκινος	189
27	κρυφός	188
28	άσπρος	181
29	διπλός	166
30	τελευταίος	153
31	χρυσός	142
32	κρύος	131
33	σκοτεινός	127
34	νέος	118
35	σκληρός	117
36	κλειστός	115
37	δυνατός	114
38	μισός	106
39	έρημος	105
40	φτωχός	105

Αν, όπως είδαμε πριν, τα περισσότερα τραγούδια έχουν ερωτικό περιεχόμενο, εδώ φαίνεται καθαρά ότι μιλάνε για ανεκπλήρωτο έρωτα, αφού η λέξη «μόνος» είναι στην δεύτερη θέση. Όσον αφορά τα χρώματα, το «μαύρο» έρχεται πρώτο, με το «κόκκινο» (χρώμα του έρωτα) στην δεύτερη θέση.

Αντωνυμίες

α/α	Αντωνυμία	Αριθμός εμφανίσεων
1	εγώ	14135
2	εσύ	9448
3	ένας	7121
4	αυτός	5458
5	εμείς	4779
6	αυτοί	1759
7	άλλος	1462
8	δυο	1222
9	όσος	704
10	δικός	676
11	ποιος	662
12	κάποιος	644
13	τόσος	627
14	κανένας	617
15	πόσος	390
16	εσείς	365
17	τούτος	204
18	ποια	197
19	καμιά	145
20	εαυτός	137

Όσον αφορά τις αντωνυμίες, είναι εμφανής η πλειοψηφία του «εγώ». Σε συνδυασμό με την «αγάπη» και τις «μοναξιές» που είδαμε παραπάνω, αυτό δείχνει ότι οι περισσότεροι στιχουργοί μιλάνε για προσωπικές εμπειρίες.

Κύρια ονόματα

α/α	Κύριο όνομα	Αριθμός εμφανίσεων
1	Κυριακή	195
2	Αθήνα	115
3	Μαρία	82
4	Θεσσαλονίκη	77
5	Χάρος	73
6	Ελλάδα	64
7	Σάββατο	63
8	Χριστός	55
9	Παναγιά	51
10	Πειραιάς	51
11	Άννα	44
12	Γιάννης	39
13	Ελένη	39
14	Χριστίνα	36
15	Ρίτα	29
16	Λένγκω	29
17	Κατερίνα	28
18	Κρήτη	22
19	Αμερική	22
20	Μάης	22

Η Κυριακή, για ευνόητους λόγους, έχει κυρίαρχη θέση στα τραγούδια, με το Σάββατο να ακολουθεί με αρκετή απόσταση. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και λιγότερο ο Πειραιάς, είναι οι πιο δημοφιλείς πόλεις. Μαρία, Άννα, Ελένη, Χριστίνα είναι τα πιο αγαπητά γυναικεία ονόματα, και από ανδρικά μόνο ο Γιάννης, πράγμα που βεβαιώνει ότι τα πιο πολλά τραγούδια είναι γραμμένα για (από άντρες) για γυναίκες.

Λέξεις στην αρχική τους μορφή

Στους επόμενους πίνακες παρουσιάζονται πάλι τα στατιστικά των λέξεων από τα τραγούδια, αλλά αυτή τη φορά οι λέξεις εμφανίζονται ακριβώς στην μορφή (πτώση / αριθμός / πρόσωπο / γένος) όπως ακριβώς στους αντίστοιχους στίχους. Αυτό δίνει μια πιο ακριβή εικόνα του πώς εμφανίζονται και χρησιμοποιούνται οι λέξεις στα τραγούδια.

Ρήματα

α/α	Ρήμα	Αριθμός εμφανίσεων
1	είναι	2504
2	έχω	1039
3	θέλω	962
4	αγαπώ	923
5	είμαι	877
6	είσαι	734
7	έχει	719
8	έλα	610
9	ξέρω	561
10	πες	558
11	ήταν	472
12	λες	472
13	είν	456
14	έχεις	417
15	πάει	406
16	θες	394
17	βρω	388
18	κάνω	366
19	μπορώ	366
20	αγαπάς	358
21	κάνει	350
22	πει	308
23	είχα	293
24	λέει	286
25	λέω	285
26	ξέρεις	279
27	θέλεις	275
28	δεις	274
29	είδα	266
30	μπορεί	259
31	έχουν	257
32	βλέπω	255
33	σαι	255
34	πας	255
35	θυμάμαι	245
36	ξέρει	240
37	κάνεις	235
38	μαι	231
39	πάρε	230
40	πεις	229

Ουσιαστικά

α/α	Λέξη	Αριθμός εμφανίσεων
1	ζωή	1425
2	αγάπη	1328
3	καρδιά	1326
4	μάτια	1188
5	νύχτα	863
6	μέρα	616
7	φως	530
8	χρόνια	505
9	φωτιά	471
10	ψυχή	439
11	λόγια	436
12	παιδιά	406
13	αγκαλιά	405
14	βράδυ	393
15	χέρια	375
16	φορά	359
17	κόσμο	347
18	όνειρα	344
19	παιδί	341
20	σπίτι	338
21	ώρα	337
22	θάλασσα	318
23	βροχή	317
24	χαρά	317
25	δρόμο	314
26	πρωί	311
27	αλήθεια	298
28	μάνα	293
29	τραγούδι	285
30	κορμί	283
31	μυαλό	275
32	όνειρο	268
33	στιγμή	267
34	φεγγάρι	262
35	φιλί	259
36	φιλιά	259
37	χέρι	254
38	νύχτες	251
39	πόρτα	247
40	δάκρυ	246

Επίθετα

α/α	Επίθετο	Αριθμός εμφανίσεων
1	όλα	1210
2	μόνο	748
3	όλο	429
4	πολύ	425
5	λίγο	380
6	καλά	346
7	όλοι	341
8	παλιά	316
9	μόνος	253
10	πολλά	233
11	βαθιά	221
12	μικρό	214
13	όλη	212
14	ψηλά	207
15	αργά	204
16	μικρή	193
17	μαύρα	176
18	γλυκιά	172
19	μόνη	170
20	ίδια	167
21	καλό	149
22	μαύρη	148
23	γλυκό	144
24	μαύρο	144
25	ωραία	141
26	παλιό	138
27	γλυκά	128
28	όλες	127
29	καλέ	125
30	όμορφη	125
31	βαριά	119
32	ίδιο	117
33	μεγάλη	116
34	πρώτη	116
35	τρελή	116
36	όλους	112
37	άδεια	106
38	πικρό	104
39	μεγάλο	103
40	καλή	101

Αντωνυμίες

α/α	Επίθετο	Αριθμός εμφανίσεων
1	μου	11673
2	σου	7280
3	μια	3334
4	του	3053
5	ένα	2667
6	μας	2081
7	εγώ	1792
8	τους	1530
9	εσύ	1221
10	δυο	1046
11	αυτό	914
12	σένα	583
13	αυτή	562
14	ποιος	465
15	μένα	460
16	ένας	424
17	άλλο	392
18	αυτά	383
19	άλλη	377
20	τόσο	335
21	κανείς	331
22	όσο	304
23	αυτός	290
24	όσα	289
25	σας	287
26	πόσο	273
27	εσένα	269
28	δικό	215
29	μάς	199
30	ποια	197
31	κάποια	194
32	δική	187
33	άλλα	186
34	εμείς	167
35	εμένα	166
36	δύο	163
37	τόσα	161
38	μιας	160
39	έναν	156
40	μία	152

Κύρια ονόματα

α/α	Κύριο όνομα	Αριθμός εμφανίσεων
1	Κυριακή	142
2	Αθήνα	115
3	Μαρία	82
4	Ελλάδα	64
5	Θεσσαλονίκη	56
6	Παναγιά	51
7	Άννα	44
8	Γιάννη	39
9	Ελένη	39
10	Κυριακές	36
11	Χριστίνα	36
12	Χάρος	32
13	Χριστέ	31
14	Σάββατο	30
15	Λένγκω	29
16	Περαία	29
17	Ρίτα	29
18	Χάρο	29
19	Κατερίνα	28
20	Χριστό	24

Μερικά στατιστικά ακόμα

Από τις κλιτές λέξεις, 149286 (ποσοστό 81%) είναι στον ενικό και 33858 (ποσοστό 19%) στον πληθυντικό.

Από τις λέξεις που έχουν γένος (ουσιαστικά, επίθετα, αντωνυμίες), 17548 (18%) είναι αρσενικού γένους, 38430 (38%) θηλυκού και 43892 (44%) ουδέτερου.

Η γενική πτώση εμφανίζεται μόνο σε 2109 περιπτώσεις (ποσοστό κάτω από 2%) – κατά πάσα πιθανότητα είναι πολύ πολύπλοκη και «λόγια» για τα περισσότερα τραγούδια.

Αναλύοντας τους τύπους των ρημάτων, βλέπουμε την παρακάτω εικόνα: 1ο ενικό 20117 (32%) 2ο ενικό 16822 (27%) 3ο ενικό 19113 (31%) 1ο πληθυντικό 1230 (2%) 2ο πληθυντικό 175 (0%) 3ο πληθυντικό 4604 (7%) Το πρώτο ενικό πρόσωπο είναι στην πρώτη θέση, δείχνοντας ότι ένα μεγάλο μέρος των τραγουδιών είναι «αφηγηματικά». Η απουσία του πληθυντικού είναι εντυπωσιακή, και επιβεβαιώνει ότι τα περισσότερα τραγούδια διηγούνται προσωπικές ιστορίες.

Η αναλογία επιθέτων / αντωνυμιών / ουσιαστικών / ρημάτων είναι όπως παρακάτω: Επίθετα: 18539 (10%) Αντωνυμίες: 50130 (26%) Ουσιαστικά: 64399 (33%) Ρήματα: 62019 (32%) Η σχετικά μικρή αναλογία επιθέτων δείχνει ότι τα περισσότερα τραγούδια έχουν έναν άμεσο και απλό τρόπο γραφής.

Από τα ρήματα, 8395 (13%) είναι σε παρελθοντική μορφή, πράγμα που επιβεβαιώνει το προηγούμενο συμπέρασμα.

Συμπέρασμα

Η χρήση της «ανακύκλωσης» στους στίχους των τραγουδιών επιβεβαιώθηκε. Σε μεγάλη πλειοψηφία οι λέξεις που χρησιμοποιούνται, προέρχονται από ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο. Το τυπικό τραγούδι (αν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει κάτι τέτοιο), είναι ερωτικού περιεχομένου, ο έρωτας είναι ανικανοποίητος, και λαμβάνει χώρα ή έχει σχέση με τη νύχτα. Είναι γραμμένο στον ενικό αριθμό, συνήθως σε πρώτο ή δεύτερο πρόσωπο, και σε ενεστώτα χρόνο, με τα χέρια, την καρδιά και τα μάτια του αγαπημένου προσώπου να κυριαρχούν στο τραγούδι.

Έτσι λοιπόν, όσοι διάβασαν αυτό το κείμενο και ασχολούνται με την στιχουργική, ξέρουν τώρα τι πρέπει να επιδιώξουν (ή να αποφύγουν!).