Θρησκευτικη μουσικη στη Νοτια Ευρωπη
Η Ρωμαιοκαθολικη εκκλησια μεταρρυθμισε τη μουσικη της συμφωνα με την Αγγλικανικη αλλα και τη Λουθηρανικη**, στις οποιες κατα τα αλλα ηταν πληρως αντιθετη.
Πιστευοντας οτι η πολυφωνια εκανε δυσνοητα τα λογια των κειμενων, η επιτροπη της συνοδου του Τριδεντου (1545-1630) ενθαρρυνε τους συνθετες να γραφουν λειτουργιες και μοτετα στα οποια ολα τα φωνητικα τμηματα να κινουνται απο τη μια νοτα στην αλλη.
Καθολη τη διαρκεια του 16ου αιωνα υπηρχαν στενες σχεσεις μεταξυ των Ρωμαιοκαθολικων συνθετων και των Ισπανων, οι οποιοι αν και χρησιμοποιουσαν τις ιδιες τεχνικες προσεγγιζαν τα θρησκευτικα κειμενα με μεγαλυτερο παθος και συγκινησιακη ενταση.
Για εκατονταδες χρονια η Βενετικη δημοκρατια ηταν το πιο ισχυρο κρατος της Ευρωπης. Ο ηγετης της (δογης) χρηματοδουσε πλουσιοπαροχα την εκκλησια του Αγιου Μαρκου, με τη φιλοδοξια η μουσικη της και οι τελετουργιες τους να αντανακλουν τη δοξα του Βενετικου κρατους.
Υπο τη διευθυνση του Τζοβανι Γκαμπριελι (1553-1662), η βενετικη εκκλησιαστικη μουσικη γνωρισε περαιτερω εξελιξη,που συνισταται στην πλαστικοτητα, τον πλουτο των αποχρωσεων και τη μεγαλοπρεπεια της συλληψης της μελωδιας. Ο Γκαμπριελι εγραψε μοτετα για δυο, τρεις, τεσσερις ακομη και πεντε χορωδιες, η καθεμια με διαφορετικο συνδυασμο φωνων και οργανων! Οι συντομες ρυθμικες φρασεις που επαναλαμβανονταν με τη σειρα απο τις διαφορετικες χορωδιες, οι οποιες στεκονταν σε διαφορετικα σημεια της εκκλησιας, εντυπωσιαζαν τους παντες και εκθειαζονταν απο τους ξενους επισκεπτες.
Μεχρι τα τελη του 15ου αιωνα η μουσικη αντιγραφονταν με το χερι. Φυσικα αυτη η διαδικασια ηταν τοσο δαπανηρη που μονο η εκκλησια και η αυλη μπορουσαν να αντεξουν οικονομικα. Οταν ομως η τυπογραφια εισηχθη στην Ιταλια δημιουργηθηκε μια νεα ταξη ερασιτεχνων μουσικων οι οποιοι γεννησαν το παθος για το μαδριγαλιο, εναν τυπο Ιταλικου τραγουδιου που δεν ηταν θρησκευτικο.
Η Ιταλια λοιπον αρχισε για πρωτη φορα να διαδραματιζει βασικο ρολο στα μουσικα πραγματα της Ευρωπης. Το ονομα μαδριγαλιο προερχεται απο τη λεξη μαντρα και στην αρχη χαρακτηριζε ενα ειδος βουκολικης ποιησης. Οι συνθετες μαδριγαλιων αρχισαν να χρησιμοποιουν το χρωματισμο για να εντεινουν το παθος των στιχων. Μεχρι και το β' μισο του 16ου αιωνα το μαδριγαλιο αποτελουσε τη βαση για αρμονικους πειραματισμους. Οταν το μαδριγαλιο εφτασε στην Αγγλια εγινε δεκτο με ενθουσιασμο αν και εκει πηρε μια ελαφρυτερη μορφη, στην οποια το κεντρικο ρολο ειχε η μουσικη και οχι τα λογια.
- Ο Μαρτινος Λουθηρος (1483-1546), εμπνευστης της μεταρρυθμισης στη Γερμανια, εισηγαγε τον υμνο η το χορωδιακο εκκλησιαστικο υμνο, στις εκκλησιαστικες λειτουργιες της χωρας του, με την ελπιδα να ενθαρρυνει το εκκλησιασμα να λαβει μερος σε αυτες.
