Eρωτικές επιστολές ανάμεσα σε δημιουργούς τέχνης (Chcome)
Το κυριακάτικο βήμα δημοσιεύει σήμερα 29 Ιανουαρίου 2006, με αφορμή τον εορτασμό 250 χρόνων Μότσαρτ, αποσπάσματα από επιστολές του, αναφέροντας ότι οι επιστολές του μουσουργού προκάλεσαν τεράστια αμηχανία στους μελετητές, λόγω της βωμολοχίας του και της ακατάστατης γλώσσας του. Οι περισσότεροι μάλιστα από αυτούς φρόντισαν να "συμμαζέψουν" τις επιστολές του πριν τις βγάλουν στη δημοσιότητα. Δηλαδή συμμάζεψαν λογοκρίνοντας.
Σε μία από τις πολύ ζωηρά γραμμένες επιστολές που δημοσιεύει η εφημερίδα ο συνθέτης γράφει προς τη γυναίκα του:
"Ετοίμασε όπως πρέπει την αγαπημένη και τόσο όμορφη φωλίτσα σου, γιατί ο ανθρωπάκος μου την αξίζει πραγματικά, ήταν πάρα πολύ καλό παιδί και δε θέλει τίποτα άλλο από το να κατακτήσει τον όμορφο ποπό σου".
Εάν η επιστολή δεν ήταν λογοκριμένη, μπορούμε να φανταστούμε ποιες λέξεις θα υπήρχαν αντί των λέξεων "φωλίτσα", "ανθρωπάκος", "ποπός".
Σε πρόσφατο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού "Δέντρο" (no 143-144) διαβάζουμε τις πιέσεις τις οποίες υφίσταται η χήρα του μεγάλου Ιταλού λογοτέχνη Ίταλο Καλβίνο σχετικά με την κρυφή του αλληλογραφία με την παντρεμένη μεγάλη Ιταλίδα ηθοποιό Έλσα ντι Τζόρτζι. Η χήρα στη συνέντευξή της στη Σιμονέτα Φιόρι βγάζει κάποια πικρία σχετικά με τη σχέση του άντρα της με αυτήν τη γυναίκα απορώντας πως ο Καλβίνο, ένας απόμακρος άνθρωπος λόγω της ιδιοφυίας του, γοητεύτηκε τόσο από έναν άλλο απόμακρο άνθρωπο όπως ήταν η Ντι Τζόρτζι. Αναφέρει μάλιστα πως για πάντα θα παραμένει μυστήριο η σχέση και η επικοινωνία ανάμεσα σε απόμακρους ανθρώπους και εκφράζει την αληθινή απορία της και την κεκαλυμμένη αγανάκτησή της για το γεγονός ότι αυτές οι επιστολές δημοσιεύτηκαν χωρίς να υπάρχει η απαιτούμενη νομική έγκριση αλλά και για το ενδιαφέρον που προκαλούν στον λογοτεχνικό και μη λογοτεχνικό κόσμο.
Στον κατάλογο θα πρέπει να βάλουμε τις επιστολές που αντήλλαξαν ως παθιασμένοι εραστές ο κολοσσός της αμερικανικής λογοτεχνίας συγγραφέας Χένρυ Μίλερ με την επίσης εξαίρετη συγγραφέα Αναίς Νιν, επιστολές οι οποίες σοκάρουν, τους συντηρητικούς περισσότερο, για την τολμηρότητα του περιεχομένου τους, τις επιστολές ανάμεσα στον διανοούμενο, φιλόσοφο, συγγραφέα Ζαν Πωλ Σαρτρ και στην συγγραφέα Σιμόν ντε Μπωβουάρ που αποκαλύπτουν ένα εξίσου παθιασμένο ζευγάρι, τις επιστολές ανάμεσα στην ποιήτρια Σύλβια Πλαθ με τον ποιητή Τεντ Χιουτζ (συζυγός της), αλλά και επιστολές ανάμεσα σε δικούς μας, όπως τη Μαρία Πολυδούρη και τον Κώστα Καρυωτάκη ή το Γιώργο Σεφέρη και τη Μάρω Σεφέρη.
Ο κατάλογος είναι ατελείωτος ή μοιάζει ατελείωτος. Έρωτες και πάθη υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα ανάμεσα σε ανθρώπους των τεχνών, όπως το ίδιο συμβαίνει και θα συμβαίνει ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. Τι το ιδιαίτερο όμως έχουν αυτοί οι έρωτες ώστε να συνδυάζονται άμεσα με τη καλλιτεχνική φλέβα των εραστών που υπάρχουν ανάμεσα στις δυο όχθες; Γιατί η οποιαδήποτε δημοσιοποίηση επιστολών πάντα πρέπει να έχει άμεση σχέση με την αξία του έργου των δημιουργών; Τι το διαφορετικό μπορεί να έχει ένας έρωτας ανάμεσα σε δυο λογοτέχνες π.χ. ή σε δύο μουσικούς; Μήπως είναι αλλιώτικος από τον οποιοδήποτε ανθρώπινο έρωτα; Μήπως είναι ανώτερος λόγω της καλλιτεχνικής αξίας του εραστή και της ερωμένης; Λιγότερο ανθρώπινος; Πιο θεικός ή εν τέλει πιο μυθοποιημένος εξαιτίας της ιδιάζουσας φύσης που φέρουν μέσα τους όλοι οι άνθρωποι των τεχνών;
Το γεγονός ότι από καιρόν εις καιρό δημοσιεύονται σχεδόν αβίαστα ερωτικές επιστολές ανάμεσα σε μεγάλους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών πάντα με ξένιζε. Τι παραπάνω μπορεί να προσφέρουν οι επιστολές αυτές στο προφίλ ενός δημιουργού; Να χτίσουν ακόμη περισσότερο το μύθο του ή να τον γκρεμίσουν επιδέξια; Να δείξουν πως και εκείνοι ήταν άνθρωποι με αδυναμίες περισσότερες ακόμη και από αυτές των άλλων ανθρώπων; Μα αυτό είναι ήδη κάτι που γνωρίζουμε ή αν δεν το γνωρίζουμε πρέπει να το κατανοήσουμε. Καμία ευφυΐα δεν ξεπροβάλλει αν δεν πατήσει στις αδυναμίες της, αν δεν ακουμπήσει σε αυτές.
Μήπως υπάρχει περισσότερο μία διάθεση κουτσομπολιού γύρω από τα μεγάλα ονόματα της τέχνης; Και τι δίνει πιο πρόσφορο έδαφος για την εκδήλωση αυτής της διάθεσης από την ανακάλυψη κάποιων επιστολών; Μήπως αυτή η διάθεση αυτοβαφτίζεται ως κοινωνιολογικό ενδιαφέρον για τις πλευρές ενός δημιουργού αλλά κυρίως για τις επιδράσεις που μπορεί να έχουν καθημερινές πλευρές της ζωής του στο έργο του;
Τι μπορεί π. χ. να νοιάζει το κοινό - τι μπορεί να νοιάζει εμένα στο κάτω-κάτω - το ότι ο Μότσαρτ έγραφε στη γυναίκα του για φωλίτσες και ανθρωπάκους που περιμένουν εναγωνίως να χωθούν μες στις φωλίτσες; Αδυνατώ να καταλάβω στο τι χρησιμεύει η δημοσιοποίηση μιας τέτοιας επιστολής.
Βεβαίως υπάρχουν και επιστολές, κυρίως ανάμεσα σε λογοτέχνες, που είναι διαμάντια λόγου και έχουν φανερή λογοτεχνική αξία ως αυτούσια λογοτεχνήματα. Ακόμη και αυτό όμως δικαιολογεί την όποια δημοσίευσή τους; Δεν είναι ολοφάνερο ότι καταπατείται το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής για το οποίο μιλάμε τόσο, τώρα τελευταία; Ή όλα πρέπει να γίνονται θυσία στο βωμό των κληρονομικών δικαιωμάτων του εκάστοτε κληρονόμου των πνευματικών δικαιωμάτων του δημιουργού; Γιατί φυσικά από εκεί ξεκινάνε όλα.
Ποιος άνθρωπος τελικά θα ήθελε να βγαίνει η αλληλογραφία του ως βορά στα μάτια πεινασμένων αναγνωστών και οι ερωτικές λέξεις που έγραψε κάποια εντελώς προσωπική στιγμή στην ερωμένη του ή στον εραστή της αντίστοιχα (αν πρόκειται για γυναίκα) να βρίσκονται τυπωμένες προς ευρεία κατανάλωση;
Chcome
