Το φορητό μου στούντιο™

Από Κιθάρα wiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση


Από τον Νέο Κιθαρωδό.

Επειδή πολλές φορές έχει έρθει η συζήτηση περί στούντιο και του τι χρειάζεται κάποιος για να κάνει μια αξιοπρεπή ηχογράφηση, και επειδή (απ’ όσο φαίνεται) υπάρχει ακόμα σε πολλούς η λανθασμένη αντίληψη ότι χρειάζονται άπειρα μηχανήματα που κοστίζουν εκατομμύρια...

Αποφάσισα να καταθέσω και εγώ τις εμπειρίες μου επί του θέματος, πλάι στα πολύ καλά άρθρα του Newbie «Κιθαρωδών Ψηφιακές Περιπέτειες» που σας συνιστώ επίσης να διαβάσετε (ειδικά αυτό εδώ). Ελπίζω να καταφέρω να φωτίσω λίγο το μυστήριο που για πολλούς καλύπτει το θέμα «ηχογράφηση», και να λύσω κάποιες συχνές παρεξηγήσεις και λάθη που γίνονται.

Σημαντικό 1: Αν και με έναν μίνι εξοπλισμό σαν αυτό μπορείτε να πετύχετε αξιοπρεπή αποτελέσματα, που ίσως ένας περιστασιακός ακροατής να μην μπορεί να τα ξεχωρίσει από μια επαγγελματική ηχογράφηση, ένα επαγγελματικά εξοπλισμένο στούντιο έχει φυσικά πολύ περισσότερες δυνατότητες και το κυριότερο, πολύ περισσότερες ευκολίες.

Σημαντικό 2: Η ηχοληψία χρειάζεται εμπειρία και πολλές πρακτικές και θεωρητικές γνώσεις. Ο χρόνος και ο κόπος που χρειάζεται για να αποκτήσει κάποιος την απαιτούμενη ευχέρεια είναι συγκρίσιμος αυτόν που χρειάζεται για την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Μην περιμένετε τέλεια αποτελέσματα με το πρώτο, όπως κάποιος που μόλις αγόρασε την πρώτη του κιθάρα και θέλει αυτομάτως να παίξει τα πάντα...

Σημαντικό 3: Όπως και στην καυτή ερώτηση «Ποια κιθάρα να αγοράσω», έτσι και στην ηχογράφηση ισχύει ότι οι γνώσεις και η εμπειρία είναι τελικά πιο σημαντικά από το κόστος του εξοπλισμού σας. Αν είναι η πρώτη σας φορά, ετοιμαστείτε να αντισταθμίσετε την εμπειρία που σας λείπει με περισσότερο χρόνο, περισσότερες δοκιμές και πολλή υπομονή.


Επιλέγοντας τον εξοπλισμό για τις «ψηφιακές μου περιπέτειες», η δική μου προσέγγιση επί του θέματος ήταν περισσότερο μινιμαλιστική. Ήθελα να έχω κάτι
- μικρό και ελαφρύ
- ικανό για αξιοπρεπή αποτελέσματα
- φορητό, ώστε να μπορώ να κάνω καλές ζωντανές ηχογραφήσεις από εκδηλώσεις
- όσο φθηνότερο γίνεται (φυσικά... ;-)

Και ιδού το αποτέλεσμα: (για την ιστορία: Στην οθόνη του υπολογιστή η ηχογράφηση του «Μάθε παιδί μου γράμματα»)

Mobilestudio.jpg

Κατέληξα στο συνδυασμό που βλέπετε στην παραπάνω φωτογραφία, και που αποτελείται από:
- Laptop
- Εξωτερική κάρτα ήχου FastTrack Pro USB
- Ακουστικά Sennheiser HD250 Linear
- Μικρόφωνα Shure SM 58
- CoolEdit Pro (ή Adobe Audition)
- Τρίποδο


Laptop
Τα σημερινά Laptop δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τα αντίστοιχα σταθερά συστήματα, και έχουν ένα σημαντικό ατού: Τα παίρνεις σε μια τσάντα στον ώμο και πας όπου θέλεις. Για να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της ηχογράφησης, μίξης, κλπ, το Laptop καλό θα είναι να έχει ταχύτητα 1,5 GHz και άνω.
Τιμή (ενδεικτική): γύρω στα 1500 €.


Εξωτερική κάρτα ήχου M-Audio FastTrack Pro USB
Η συγκεκριμένη κάρτα έχει δύο ανεξάρτητες εισόδους για μικρόφωνο ή όργανο (XLR ή καρφί, μπορείτε να συνδέσετε πρακτικά οτιδήποτε, ακόμα και πυκνωτικά μικρόφωνα που χρειάζονται 48 Volt). Έχει 4 ανεξάρτητες εξόδους (2 stereo). Είσοδοι / έξοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλες ταυτόχρονα. Επίσης έχει έξοδο για ακουστικά. Όλες οι εντάσεις εισόδου και εξόδου ρυθμίζονται με πραγματικά ποτενσιόμετρα και όχι με κάποια κονσόλα στον υπολογιστή.
Η ποιότητα ήχου είναι πάρα πολύ καλή, και στις εισόδους και στις εισόδους, φυσήματα, βουίσματα, παράσιτα, θόρυβοι κλπ είναι θεωρητικά και πρακτικά ανύπαρκτα.
Δεν χρειάζεται τροφοδοτικό, παίρνει ρεύμα από το καλώδιο USB. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι (αν αντέχει η μπαταρία του Laptop σας) μπορείτε να κάνετε ηχογραφήσεις καθ’ οδόν, χωρίς να χρειάζεστε ρεύμα και μπρίζα.
Τιμή: 220 €.


Ακουστικά Sennheiser HD250 Linear
Ένα ζευγάρι καλά ακουστικά χρειάζονται οπωσδήποτε, ειδικά αν είστε καθ’ οδόν. Τα ακουστικά καλό θα είναι να είναι κλειστού τύπου, ώστε να απομονώνουν εξωτερικούς θορύβους. Προσωπικά βρίσκω ότι με τα ακουστικά μπορώ να ακούσω καλύτερα κάποιες λεπτομέρειες παρά με τα ηχεία, και σε μεγαλύτερες εντάσεις χωρίς να ενοχλώ τον γύρω κόσμο.
Τα παραπάνω ακουστικά, αν και σχετικά παλιό μοντέλο, θεωρούνται κλασικά στο είδος τους. Καλό θα είναι να δώσετε τουλάχιστο 100€ για τα ακουστικά, ώστε να πάρετε κάτι που να έχει καλή ποιότητα ήχου. Μην ξεχνάτε ότι αυτό θα είναι το «σύστημα αναφοράς» σας, με το οποίο θα κρίνετε την ποιότητα του τελικού ήχου σας. Θα πρέπει να έχει καθαρό και φυσικό ήχο και να μην σας κουράζει, ακόμα και μετά από πολύωρη χρήση.
Τιμή: 150 €.


Μικρόφωνα Shure SM 58
Το μικρόφωνο αυτό θεωρείται επίσης κλασικό, ειδικά για ηχογραφήσεις φωνής. Σε σχέση με την τιμή του (περί τα 100€), η ποιότητα που προσφέρει είναι μοναδική. Έχει καθαρό και φυσικό ήχο και απομονώνει πολύ καλά ήχους από τον περίγυρο, πολύ σημαντικό αν θέλετε να ηχογραφήσετε σε όχι 100% ήσυχο χώρο.
Στα κατά του (απ’ όσο βρήκα) είναι ότι χρειάζεται σχετικά δυνατή πηγή ήχου για να παίξει καλά, δεν θα το συνιστούσα για ηχογραφήσεις από μεγάλη απόσταση, γιατί δεν είναι αρκετά ευαίσθητο και θα βγάλει φύσημα. Λογικό εξάλλου, αφού είναι φτιαγμένο για τραγουδιστές. Μπορείτε φυσικά να ηχογραφήσετε οτιδήποτε όργανο και όχι μόνο φωνές, ίσως χρειαστεί να αλλάξετε λίγο την ισοστάθμιση.
Τιμή: 100 €.


Πρόγραμμα CoolEdit Pro (νεότερη ονομασία: Adobe Audition)
Το εν λόγω πρόγραμμα είναι στην ουσία ένα πολυκάναλο στούντιο ηχογραφήσεων από μόνο του. Έχει αμέτρητα κανάλια (128;) και εφέ. Οι δυνατότητές του είναι ατελείωτες και πολύ καλύτερες από παραδοσιακά αναλογικά στούντιο ηχογραφήσεων. Δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες εδώ, περισσότερα σε λίγο.
Τιμή: 300 €.


Διάφορα
Τρίποδο, καλώδια, «σκούφος» για το μικρόφωνο. Θα τα χρειαστείτε σίγουρα και καλύτερα να μην κάνετε τσιγκουνιές, έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται για ακριβά πράγματα.
Τιμή: 50 €.

Συνολική τιμή: Περί τα 500 € ο εξοπλισμός, συν 300 € το πρόγραμμα, συν το Laptop, που φυσικά μπορείτε να το χρησιμοποιείτε και σαν κανονικό υπολογιστή για οτιδήποτε άλλο σκοπό το χρειαστείτε.


Πίνακας περιεχομένων

Χώρος

Σε αντίθεση με αυτό που ίσως πιστεύετε, δεν χρειάζεται ο χώρος με την απόλυτη ηχομόνωση για να κάνετε τις ηχογραφήσεις σας. Ένα κανονικό ήσυχο δωμάτιο αρκεί, φτάνει να μην ακούγονται κομπρεσέρ ή σειρήνες από ασθενοφόρα. Στο 99% των περιπτώσεων κάποιοι τυχόν ήχοι από το περιβάλλον δεν θα ακούγονται στην ηχογράφηση (ή θα υπερκαλύπτονται από άλλα όργανα ή θα τους σβήσετε στο CoolEdit).
Σημαντικό είναι το δωμάτιο να είναι σχετικά μικρό και γεμάτο με έπιπλα ώστε να μην έχει ηχώ και αντήχηση. Τοποθετώντας το μικρόφωνο όσο το δυνατόν κοντύτερα στην πηγή του ήχου, αποφεύγετε να ηχογραφήσετε τον «ήχο» του δωματίου (και εδώ το SM 58 κάνει θαύματα).


Ηχογραφώντας

Αν και ίσως είναι αρχικά πιο δύσκολο, είναι καλό να χρησιμοποιήσετε μετρονόμο σαν βάση για το ρυθμό του τραγουδιού. Ή πραγματικό μετρονόμο, ή αυτόν από το πρόγραμμα ηχογράφησης. Εκτός του ότι θα έχετε σταθερό ρυθμό στο τραγούδι σας, αυτό θα σας βοηθήσει να συγχρονίσετε κάποια πράγματα που ίσως αλλιώς να μην συγχρονιζόταν. Π.χ. να προσθέσετε αργότερα κάποιο ρυθμό από drum machine, ή από κάποια samples, ή απλά να πάρετε ένα καλό σημείο από το πρώτο ρεφρέν και να το βάλετε και στο δεύτερο.

Ξεκινήστε ηχογραφώντας το «υπόβαθρο» του τραγουδιού. Ακούγοντας τον μετρονόμο γράψτε μια πρόχειρη έκδοση του τραγουδιού, π.χ. μόνο με μια φωνή και μια κιθάρα, τραγουδώντας όλα τα λόγια και τα υπόλοιπα όργανα με το στόμα, (ναι, κάνοντας «τρα λα λα» και «του ρου ρου»). Σημαντικό είναι να είσαστε σωστοί στο ρυθμό, σωστοί στον τόνο, και το κυριότερο, να πετύχετε 100% σωστά τη δομή του τραγουδιού, με όλα τα κενά και τις διακοπές, τις σωστές χρονικές αποστάσεις ανάμεσα στην εισαγωγή, τα κουπλέ και τα ρεφρέν, σόλο και γεμίσματα, κλπ. Πολλές φορές δεν είναι και τόσο εύκολο να αφήσετε εκ των προτέρων τον σωστό χρόνο για ένα σόλο που δεν ξέρετε πόσο θα κρατήσει τελικά, αλλά αναγκαστικά θα πρέπει να το κάνετε.

Φυσικά αυτή την εγγραφή-υπόβαθρο θα την αφαιρέσετε αργότερα, οπότε δεν χρειάζεται να πετύχετε κάποιον ιδιαίτερα καλό ήχο. Σημαντικό είναι ο τόνος, ο ρυθμός και η δομή του τραγουδιού να είναι σωστά.

Ακούγοντας το «υπόβαθρο» σαν βάση, ηχογραφείτε ένα-ένα τα υπόλοιπα όργανα. Συνήθως τα όργανα ηχογραφούνται αρχίζοντας από τον ρυθμό και προχωρώντας προς την μελωδία. Δηλ. πρώτα ντραμς, κρουστά και μετά μπάσο, ρυθμική κιθάρα. Οι φωνές γράφονται συνήθως εντελώς στο τέλος, αφού έχουν γραφτεί όλα τα άλλα όργανα. Φυσικά ο κανόνας αυτός χωράει αρκετές εξαιρέσεις, αν υπάρχει λόγος. Επίσης, τίποτε δεν σας εμποδίζει να ξαναγράψετε εκ των υστέρων κάποιο από τα αρχικά όργανα, είτε προσθέτοντας κάποια γεμίσματα, είτε αντικαθιστώντας εντελώς την αρχική εγγραφή.

Προσέχετε η ένταση των οργάνων που γράφετε να είναι όσο το δυνατόν ομοιόμορφη, χωρίς απότομες διακυμάνσεις προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Αποφεύγετε την παραμόρφωση όπως ο διάολος το λιβάνι.

Κρίσιμα σημεία στη μελωδία, την φωνή ή το σόλο μπορείτε να τα ηχογραφήσετε δύο και τρεις φορές και μετά να διαλέξετε την εκτέλεση που σας άρεσε περισσότερο.


Εφέ και μίξη

Τα εφέ είναι όπως το μακιγιάζ: Είναι καλά, όσο χρησιμοποιούνται με μέτρο και δεν «βγάζουν μάτι». Τα περισσότερα τραγούδια που ακούμε έχουν απίστευτες «ποσότητες» εφέ (ειδικά βάθους και συμπίεσης), μόνο που είναι χρησιμοποιημένα με τρόπο που δεν φαίνεται και δεν προκαλεί.

Κάποια εφέ είναι περισσότερο σημαντικά από τα άλλα. Δεν πρόκειται να πετύχετε ικανοποιητικά αποτελέσματα στην τελική μίξη, αν δεν ξέρετε να δουλεύετε απ’ έξω κι ανακατωτά την συμπίεση (dynamics / compressor), το βάθος (reverb), το echo και την καθυστέρηση (delay).

Η συμπίεση είναι για έναν αρχάριο ίσως το πιο άγνωστο και το πιο δύσκολο στην κατανόηση εφέ. Αλλά είναι και από τα πιο σημαντικά. Με λίγα λόγια, η συμπίεση κάνει την ένταση του ήχου πιο ομοιόμορφη, εξομαλύνοντας απότομες κορυφές και κάνοντας τον ήχο πιο απαλό. Επίσης, μπορεί να κόψει βόμβους, φυσήματα και θορύβους από μηχανήματα που έχουν τέτοια προβλήματα. Αν δείτε ότι σε κάποιο σημείο αρχίζει να ακούγεται φύσημα στην μίξη σας, οι κατάλληλες ρυθμίσεις συμπίεσης θα σας βοηθήσουν να το εξαλείψετε.

Η συμπίεση επίσης κάνει το τραγούδι να ακούγεται δυνατότερο, αφού δυναμώνει τις μεσαίες και χαμηλές εντάσεις, αφήνοντας τις ψηλές ανέπαφες. Αν το τραγούδι σας στην τελική μίξη δεν ακούγεται αρκετά δυνατά, μάλλον δεν κάνατε τις σωστές ρυθμίσεις στην συμπίεση.

Η φωνή χρειάζεται οπωσδήποτε συμπίεση, και συνήθως και όλα τα όργανα που ηχογραφούνται με μικρόφωνο. Επίσης, και όλο το κομμάτι μετά την τελική μίξη είθισται να περνάει από μια ελαφρή συμπίεση, που έχει το πρόσθετο καλό να εξισορροπεί τις εντάσεις των οργάνων μεταξύ τους (δηλ. με το που μπαίνει κάποιο δυνατό όργανο αυτομάτως χαμηλώνουν τα υπόλοιπα).

Προσοχή: Σε υπερβολικές δόσεις η συμπίεση κάνει το κομμάτι να ακούγεται ρηχό, μπουκωμένο και κουραστικό. Επίσης, μπορεί να δημιουργήσει αφύσικες διακυμάνσεις στην ένταση.

Στο τέλος-τέλος αυξάνουμε την ένταση όλου του τραγουδιού, έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατό ψηλότερη, χωρίς όμως να έχουμε παραμόρφωση. Πιθανώς να χρειαστεί να ελαττώσουμε την ένταση τοπικά σε κάποιες σύντομες «κορυφές» του σήματος.

Το βάθος (reverb) κάνει τον ήχο πιο απαλό και πλούσιο και είναι πανταχού παρόν σε κάθε τραγούδι που ακούτε. Συνήθως η φωνή σηκώνει περισσότερο βάθος ή echo από τα άλλα όργανα. Προσέξτε μόνο μην το παρακάνετε και το αποτέλεσμα ακούγεται σαν φτηνό μπουζουξίδικο.

Η σειρά που μπαίνουν τα εφέ έχει σημασία. Το βάθος ή echo μπαίνουν συνήθως τελευταία, και έτσι μπορούν ίσως να καλύψουν κάποιες μικρές ατέλειες, δένοντας τα όργανα καλύτερα μεταξύ τους.

Ένα συνηθισμένο λάθος που γίνεται σε πολλές ηχογραφήσεις, ειδικά αν έχουν πολλά όργανα, είναι ότι η φωνή των τραγουδιστών δεν είναι αρκετά δυνατά και δεν έχει τον απαραίτητο όγκο. Ή φωνή (όπως και κάποιο όργανο που κάνει σόλο) πρέπει να ακούγεται δυνατότερα και καθαρότερα από όλα τα υπόλοιπα όργανα. Ακόμα και αν χαμηλώσετε εντελώς την ένταση ενός τραγουδιού, θα πρέπει να ακούγεται τουλάχιστο η φωνή καθαρά.

Η καθυστέρηση (delay) κάνει τον ήχο πιο γεμάτο, στην ουσία τον «διπλασιάζει», σαν να είναι δύο οι φωνές ή τα όργανα που ακούγονται. Χρησιμοποιείται κατά κόρον σήμερα για να δώσει όγκο στον ήχο. Παλιότερα ηχογραφούσαν δύο φορές το ίδιο όργανο ή τη φωνή και τα έκαναν μίξη με τον εαυτό τους, σήμερα αυτό δεν χρειάζεται πια.


Δοκιμάζοντας

Το πιο σημαντικό και το πιο χρονοβόρο στην όλη διαδικασία είναι ο τελικός έλεγχος του τραγουδιού σας. Ακούστε το τραγούδι σας δεκάδες και εκατοντάδες φορές, πριν «ευλογήσετε» το τελικό mix. Διαλέξτε 3 – 4 γνωστά τραγούδια, παρόμοια στο μουσικό είδος με αυτό που ηχογραφείτε, και των οποίων ο ήχος σας αρέσει. Μετά την τελική μίξη, ακούστε το κομμάτι σας πολλές φορές μαζί με τα γνωστά τραγούδια, σε γρήγορη εναλλαγή. Υπάρχει κάτι που ακούγεται διαφορετικά; Που σας ενοχλεί; Κάτι που νομίζετε ότι λείπει; Είναι στην ένταση πιο χαμηλό ή πιο δυνατό; Έχει υπερβολικά πολλά μπάσα ή πρίμα, ή το αντίθετο ακριβώς; Υπάρχει κάτι που σας χτυπάει άσχημα στο αυτί; Αν ναι, ξαναγυρίστε πίσω και διορθώστε το.

Όταν ακούμε ένα τραγούδι πολλές φορές συνέχεια, το αυτί μας συνηθίζει τον ήχο και δεν ακούει άλλο τα ελαττώματα και τα προβλήματα. Γι αυτό το λόγο, αφήστε να περάσουν μερικές μέρες και επαναλάβετε τις δοκιμές. Χρησιμοποιήστε διάφορα ηχητικά συστήματα, σε διάφορες κατηγορίες ποιότητας: Ένα καλό στερεοφωνικό, ένα ραδιοκασετόφωνο, κάποιο εντελώς απλό και φτηνό σαράβαλο, και φυσικά μην ξεχάσετε να κάνετε τα τεστ σας και στο αυτοκίνητο. Το τραγούδι σας δεν φτάνει μόνο να ακούγεται καλά σε ένα καλό στερεοφωνικό (που ίσως και να διορθώνει κάποιες ατέλειες), αλλά και σε κάποιο μέτριο και σε κάποιο φτηνό σύστημα με κακό ήχο και ελλειπή απόδοση.

Στην αρχή, όσο το αυτί σας δεν είναι εξασκημένο, θα χρειαστεί να κάνετε πολλές δοκιμές. Αν δεν είστε σίγουροι, βάλτε και κάποια άλλα άτομα να ακούσουν μαζί σας και ρωτήστε τη γνώμη τους. Σιγά-σιγά, όσο θα αποκτάτε περισσότερη εμπειρία, θα χρειάζεστε όλο και λιγότερες δοκιμές για να βρείτε τον σωστό ήχο.


Διορθώνοντας

Κάθε τραγουδιστής, ακόμα και ο πιο έμπειρος, μπορεί να βγει έξω από τον τόνο. Σε ζωντανές εμφανίσεις, ή κατά την διάρκεια της ηχογράφησης, αυτό μπορεί να περάσει απαρατήρητο. Στο τελικό remix όμως μπορεί κάποια φάλτσα σημεία, που δεν προσέξαμε πριν, να βγάζουν μάτι! Δεν χρειάζεται να τα ρίχνετε όλα στους τραγουδιστές σας. Πολλές φορές φταίει και ο ελλειπής εξοπλισμός, π.χ. ο τραγουδιστής δεν μπορούσε να ακούσει ακριβώς τα άλλα όργανα κατά την ηχογράφηση.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, καλό είναι να ξέρετε ότι τα προγράμματα επεξεργασίας ήχου έχουν την δυνατότητα να διορθώνουν φάλτσα σε πολύ μεγάλο βαθμό, και χωρίς να αφήνουν το παραμικρό ίχνος της αλλαγής. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να κάνουν κάποιον Κακοφωνίξ αηδόνι, αλλά μπορούν τουλάχιστο να σώσουν κάποιες καταστάσεις και να σας απαλλάξουν από το να τρέχετε να ξαναηχογραφήσετε κάποια σημεία εκ των υστέρων.

Κατά τα άλλα, δοκιμάστε να διορθώσετε οτιδήποτε δεν σας ακούγεται καλά στο τραγούδι. Τα σύγχρονα προγράμματα έχουν απίστευτες δυνατότητες, και με λίγη φαντασία μπορείτε να κάνετε θαύματα. Π.χ. έπαιξε η κιθάρα κάτι στραβά σε ένα σημείο; Σε άλλο μέρος του τραγουδιού το έπαιξε σωστά; Πάρτε το από εκεί και με copy-paste αντικαταστήστε το λάθος.

Αναπνοές ή όχι; Μπορείτε πολύ εύκολα να αφαιρέσετε οποιεσδήποτε ενδιάμεσες αναπνοές του τραγουδιστή, αν δεν ακούγονται ωραία στο τραγούδι. Η συμπίεση (που όπως είπαμε παραπάνω, πρέπει να βάλετε στις φωνές) πολλές φορές αυξάνει υπερβολικά την ένταση των αναπνοών. Υπάρχουν πολλές «σχολές» σε αυτό το θέμα. Άλλοι σβήνουν όλες τις αναπνοές, εντελώς και ριζικά. Άλλοι σβήνουν μόνο μερικές, άλλοι ελαττώνουν μόνο την έντασή τους, και άλλοι τις αφήνουν όλες όπως είναι. Τελικά, είναι και θέμα γούστου και του μουσικού στυλ που θέλετε να έχετε.

Σε κάθε περίπτωση πάντως θα πρέπει να σβήσετε (δηλ. να μηδενίσετε την ένταση) σε όλα τα σημεία της ηχογράφησης των επί μέρους οργάνων, όταν αυτά δεν παίζουν. Έτσι θα ξεφορτωθείτε πολύ εύκολα ένα μεγάλο μέρος από το φύσημα, τυχόν θορύβους από το περιβάλλον ή οτιδήποτε ανεπιθύμητο ήχο.


Ένταση ή όχι;

Είναι επιστημονικά διαπιστωμένο ότι το αυτί μας, συγκρίνοντας δυο ήχους, ακούει αυτόν που είναι δυνατότερος σαν ωραιότερο. Γι αυτό τον λόγο, οι παραγωγοί, ηχολήπτες και μηχανικοί ήχου ανά τον κόσμο προσπαθούν να «χωρέσουν» όσο το δυνατό περισσότερη ένταση στα κατά τα άλλα προκαθορισμένα όρια ήχου του CD.

Από τις πρώτες μέρες του CD μέχρι σήμερα, η μέση ένταση των τραγουδιών σε ένα CD αυξήθηκε, και όταν πια η κατάσταση έφτασε στο όριο και δεν υπήρχε πλέον άλλη διαθέσιμη ρεζέρβα έντασης, πολλοί συνέχισαν να αυξάνουν την ένταση δημιουργώντας πια έντονη παραμόρφωση, που είναι πλέον ακουστή σε πολλά τραγούδια που όλοι ξέρουμε.

Είναι η τάση αυτή μόνο μια μόδα που θα περάσει κάποτε; Δεν ξέρουμε ακόμα... Μόλις ακούσετε το φρεσκομιξαρισμένο σας τραγούδι σε σύγκριση με κάποιο άλλο γνωστό, θα διαπιστώσετε αμέσως πόσο πιο δυνατά ακούγεται το... άλλο. Θα δείτε ότι δεν είναι και τόσο εύκολο να στριμώξετε τόση ένταση μέσα στο τραγούδι σας, χωρίς κάποια σημεία να μπουκώνουν ή να παραμορφώνουν αισθητά. Χρειάζεται κάμποσες γνώσεις και εμπειρία, και για λόγους χώρου δεν θα εμβαθύνουμε εδώ.


Διαβάστε και το δεύτερο μέρος του άρθρου με περισσότερες λεπτομέρειες...


Bonus section: Αναδρομή στο παρελθόν

Και για όλους αυτούς που επιμένουν να λένε ότι «τα παλιά τα στούντιο είχαν ΑΛΛΟ ήχο»: Πιθανώς δεν ξέρουν καλά τα παλιά στούντιο, ή δεν ξέρουν... τα καινούργια!

Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία προσφέρει απίστευτες δυνατότητες, που τα παλιά αναλογικά στούντιο ούτε στο όνειρό τους δεν θα μπορούσαν να δουν. Εύκολες και γρήγορες μετατροπές, πλήρης απουσία θορύβου και παρεμβολών, απίστευτα εφέ, αυτοματοποίηση, αμέτρητα κανάλια, ασύλληπτη ακρίβεια, undo/redo και το κυριότερο, με κόστος... πραγματικά αστείο σε σύγκριση με το παρελθόν.

Τα αναλογικά στούντιο μπορούσαν να αρπάξουν παράσιτα, παρεμβολές και βόμβους από οπουδήποτε (ακόμη και από πιστολάκι μαλλιών σε διπλανό σπίτι ή από περαστικά μηχανάκια). Το φύσημα και ο θόρυβος παραμόνευαν σε κάθε βήμα, και έτσι και έμπαιναν με κάποιο τρόπο στην εγγραφή, μετά ήταν σχεδόν αδύνατο να τα αφαιρέσεις. Κάθε εφέ παραπάνω, κάθε ρύθμιση, κάθε χαλασμένο καλώδιο ή βύσμα μπορούσε να «λερώσει» το σήμα, και μετά άντε να τρέχεις...

Τα πολυκάναλα μαγνητόφωνα ήθελαν διαρκώς καθάρισμα και ρύθμιση. Πολλές φορές κάποια κανάλια είχαν ατέλειες (συνήθως αυτά που γραφόταν στις άκρες της ταινίας). Κάθε φορά που η ταινία παιζόταν, έχανε λίγες από τις ψηλές συχνότητες, γι αυτό το λόγο έπρεπε η όλη διαδικασία να ολοκληρωθεί με όσο το δυνατό λιγότερα «περάσματα» της ταινίας. Δεν επιτρεπόταν να ακούσεις το τραγούδι έτσι, χωρίς λόγο. Χώρια που ένα σημαντικό μέρος του χρόνου χανόταν στο τύλιγε-ξετύλιγε την ταινία μπρος-πίσω και στο ψάξιμο κάποιων σημείων στο τραγούδι.

Όσα κανάλια και εφέ και να είχες, συνήθως ποτέ δεν φτάνανε. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να κάνεις πολλές φορές το λεγόμενο bounce, δηλ. να ηχογραφήσεις μια επί μέρους μίξη κάποιων καναλιών με τα εφέ τους όλα μαζί σε ένα άλλο κανάλι, για να ελευθερώσεις τα αρχικά κανάλια για άλλο σκοπό. Αυτό αύξανε τον θόρυβο και ελάττωνε την ευελιξία, αφού δεν μπορούσες να αλλάξεις πια τίποτε σε αυτή την επί μέρους μίξη.

Κατά την μίξη, ήταν πολύ χρήσιμο να έχεις πολλά χέρια στην κονσόλα, που ανεβοκατέβαζαν τις εντάσεις «ζωντανά», δηλ. κατά τη διάρκεια του τελικού remix. Η όλη διαδικασία έπρεπε να στηθεί και να προβαριστεί σαν μπαλέτο...

Πολλοί ίσως θα ξέρουν το παλιό echo, με την ατέρμονη μαγνητοταινία και τις 4 ή περισσότερες κεφαλές. Αυτό ίσως που δεν θα ξέρουν είναι το βάθος (reverb) που δούλευε με... ελατήρια. Η συσκευή αυτή χρησιμοποιούσε ένα μάτσο τεντωμένα ελατήρια για να παράγει το εφέ του βάθους. Τα ελατήρια αυτά μπορούσαν να συλλάβουν και ήχους από το περιβάλλον: Έφτανε να φωνάξεις δυνατά κοντά στη συσκευή ή να την χτυπήσεις με το χέρι, και η παρεμβολή σχεδόν κάλυπτε τη φωνή του τραγουδιστή. Για απόκριση συχνοτήτων, ποιότητα ήχου και δυνατότητες ρυθμίσεων, ούτε λόγος...


Για οποιεσδήποτε απορίες, διευκρινίσεις ή διορθώσεις, στείλτε email.

Προσωπικά εργαλεία
Χώροι ονομάτων

Παραλλαγές
Ενέργειες
Πλοήγηση
Εργαλειοθήκη