Κιθαρωδών Ψηφιακές Περιπέτειες (Τεύχος 1ο)

Από Κιθάρα wiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Από τον Newbie (newbie@in.gr).

Είχα υποσχεθεί το άρθρο αυτό πριν πολύ καιρό. Ε, λοιπόν καιρός να τηρήσω την υπόσχεσή μου! :) Φιλοδοξία λοιπόν του παρόντος είναι να ρίξει λίγο φως στη σχέση των κιθαρωδών με τον υπολογιστή τους – πάντα σε σχέση με τη μουσική. Χωρίζεται στα εξής μέρη: 1.Εισαγωγή στο «μουσικό» Hardware. Συνδεσμολογία, MIDI, κάρτες ήχου και πολλά άλλα. 2.Προτάσεις για Home-Studio (mini, αλλά και maxi - εδώ η διαφήμιση πάει σύννεφο.. :) 3.Κατηγορίες μουσικών Προγραμμάτων (Software) και επεξηγήσεις. 4.Μεθοδολογία Ηχογραφήσεων (ένας από τους άπειρους τρόπους...) Έχω επίσης βαρεθεί να λέω ότι οι διορθώσεις και οι συμπληρώσεις σας είναι κάτι παραπάνω από επιθυμητές... είναι αναγκαίες. Για περισσότερες λεπτομέρειες για τα παρακάτω, μπορείτε να δείτε τα ένθετα του περιοδικού “hitech”: http://www.hitech.gr/pages/entheta


Εισαγωγή στο «μουσικό» 'Hardware'

Η μουσική δημιουργία που βασίζεται στον υπολογιστή χωρίζεται σε 3 απλές εργασίες: Α. Εισαγωγή ενός ή περισσότερων μουσικών σημάτων (audio) ή σημάτων ελέγχου (MIDI) στον υπολογιστή (ηχογράφηση). Β. Ένωση / μίξη και επεξεργασία των σημάτων αυτών (mixing / fx processing) Γ. Εξαγωγή του επεξεργασμένου σήματος (στον ενισχυτή /ηχεία) ή /και αποθήκευση (CD-ROM) ' 'A1. Audio Ηχογράφηση'. Τα μουσικά σήματα (audio) που μπορούμε να τροφοδοτήσουμε τον υπολογιστή μας είναι πρακτικά... οτιδήποτε! Τα στάδια που οφείλει να περάσει ένα μουσικό σήμα για να εισαχθεί στον ΗΥ επιτυχώς είναι τα παρακάτω:

'1.'Μετατροπή ενός ηχητικού σήματος σε ηλεκτρικό. Αυτό επιτυγχάνεται με τα μικρόφωνα ή τους μαγνήτες (κάψες κ.λ.π.). Τα μικρόφωνα χωρίζονται σε: Δυναμικά. Είναι η πιο διαδεδομένη κατηγορία, είναι γενικά φτηνά και η ποιότητα ήχου τους είναι ικανοποιητική. Οι μαγνήτες της ηλεκτρικής κιθάρας εντάσσονται σ’ αυτή την κατηγορία. Το ηλεκτρικό σήμα που βγαίνει στην έξοδό τους είναι γενικά δυνατό (συγκρινόμενο με τα πυκνωτικά μικρόφωνα) Πυκνωτικά. Είναι γενικά ακριβά, ευαίσθητα, και χρειάζονται τροφοδοσία (phantom power –48V) για να δουλέψουν. Έχουν όμως πολύ καλύτερη ποιότητα ήχου από τα δυναμικά. Χρησιμοποιούνται σε επαγγελματικές ηχογραφήσεις-studio. Το ηλ. σήμα που βγαίνει στην έξοδό τους είναι ασθενές (ονομάζεται και mic'-'level. Υπάρχουν κι άλλες λιγότερο διαδεδομένες κατηγορίες μικροφώνων όπως ribbon, 'tube,' κ.α. ' '2.'Αύξηση της έντασης του ηλ. σήματος (προενίσχυση) Αυτό επιτυγχάνεται με τους προενισχυτές'. Η δουλειά τους είναι να μεγαλώσουν την ένταση του ηλ. Σήματος που δέχονται στην είσοδο και να το μετατρέψουν σε line'-'level'. (το επίπεδο σήματος line-level είναι το πλέον διαδεδομένο σήμα στις καταναλωτικές συσκευές. Π.χ. είναι το σήμα που βγάζει το CD του στερεοφωνικού σας). Χωρίζονται σε: 'Προενισχυτές' Πυκνωτικών Μικροφώνων. Απλά προενισχύουν το mic-level σήμα (σύμφωνα με τα παραπάνω) και παρέχουν στα μικρόφωνα και phantom power –48V. DI'-'Boxes'.' Είναι προενισχυτές οι οποίοι δέχονται στην είσοδο σήμα από ηλ. Κιθάρες ή μπάσα και προενισχύουν. Προενισχυτές' 'Phono'. Προενισχύουν ηλ. Σήματα από πικάπ (το επίπεδο σήματος αυτό λέγεται phono'-'level') και ισοσταθμίζουν κατά RIAA.

3.'Δειγματοληψία και ψηφιοποίηση του ηλ. Σήματος ('Sampling) Είναι η μετατροπή του αναλογικού line-level σήματος σε ψηφιακό. Αυτό γίνεται ως εξής: Σε κάθε ένα μικρό χρονικό διάστημα «διαβάζεται» το ηλ. Σήμα και ανάλογα με την έντασή του αντιστοιχούμε και έναν αριθμό (μεγαλύτεροι αριθμοί για μεγαλύτερες εντάσεις κ.ο.κ.). Για παράδειγμα, αποφασίζουμε ότι θα χωρίσουμε το δευτερόλεπτο σε 44100 κομματάκια, και σε κάθε κομματάκι θα αντιστοιχήσουμε έναν αριθμό που αποτελείται από 16 bits δηλ. από 0-65535. Στο παράδειγμα αυτό η συχνότητα δειγματοληψίας είναι 44.1 kHz και έχουμε δείγματα των 16-'bit'. Υπάρχουν και μικρότερες συχνότητες δειγματοληψίας π.χ. 22 kHz, αλλά και μεγαλύτερες π.χ. 96 kHz. Ομοίως υπάρχουν και μικρότερα δείγματα π.χ. 8 bit αλλά και μεγαλύτερα π.χ. 24 bit. Όσο ψηλότερη είναι η συχνότητα δειγματοληψίας και μεγαλύτερα τα δείγματα, τόσο ποιοτικότερη (πιστότερη) είναι η ψηφιακή αναπαράσταση του αναλογικού μας σήματος! Στη συνέχεια τροφοδοτούμε τον υπολογιστή μας με αυτά τα δεδομένα (π.χ. λέξεις των 16 bit, και μια σταθερή συχνότητα δειγματοληψίας), και έτσι ο υπολογιστής μας «καταλαβαίνει» το μουσικό μας σήμα! Οι συσκευές που το κάνουν αυτό λέγονται Analog' 'to' 'Digital' 'Converters' ('A'/'D' 'Converters'). Οι συσκευές που κάνουν την ανάποδη δουλειά (μετατροπή από Ψηφιακή σε αναλογική μορφή) λέγονται Digital' 'to' 'Analog' 'Converters' ('D'/'A' 'Converters').


'A2. Ηχογράφηση σημάτων ελέγχου ('MIDI) Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει το πρωτόκολλο μεταφοράς μουσικών δεδομένων MIDI. Αυτό δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά ψηφιακά δεδομένα με τη μορφή εντολών (π.χ. η εντολή «παίξε τη νότα Ντο δίεση» θα μπορούσε να ήταν 100010001). Τα MIDI δεδομένα αυτά παράγονται από τους λεγόμενους Ελεγκτές 'MIDI' ('MIDI' 'Controllers') ή κάθε άλλη συμβατή με MIDI συσκευή (π.χ. synthesizer) και μεταφέρονται ως έχουν (χωρίς καμιά μετατροπή) στα αντίστοιχα MIDI κυκλώματα του Υπολογιστή. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι γενικά οι MIDI διαδικασίες (αναπαραγωγή, επεξεργασία, ηχογράφηση) είναι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ από τις αντίστοιχες audio διαδικασίες. (Περισσότερα για τη χρήση MIDI στη συνέχεια)

A3. Κάρτες ήχου Η επανάσταση την οποία επέφεραν οι υπολογιστές στη μουσική τα τελευταία χρόνια λέγεται Κάρτα ήχου. Μια κάρτα ήχου δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας προενισχυτής (γενικής χρήσης), ένας A/D και D/A Converter και κάποια MIDI κυκλώματα ενωμένα σε μια καρτούλα, και με τους απαραίτητους οδηγούς βέβαια (drivers της κάρτας). Έτσι λοιπόν μέσω της κάρτας ήχου μπορούμε να μεταφέρουμε τη μουσική μας και τα MIDI σήματά μας στον υπολογιστή μας, θυσιάζοντας όμως την ποιότητα ήχου στις περισσότερες περιπτώσεις. Ορίστε λοιπόν και κάποια (ελαφρώς ασαφή) κριτήρια επιλογής μιας «καλής» κάρτας ήχου (προσανατολισμένης στη μουσική δημιουργία): 1.Πλήθος καναλιών Εισόδου –Εξόδου. Οι πιο απλές κάρτες μπορούν να ηχογραφήσουν ταυτόχρονα 2 κανάλια (stereo) και να αναπαράγουν πάλι 2 κανάλια (stereo). Οι πιο καλές μπορεί να ηχογραφήσουν ταυτόχρονα 4 ή και 8 κανάλια, και αντίστοιχα να αναπαράγουν 6 ή 8 κανάλια. 2.Συχνότητα Δειγματοληψίας. Η μέγιστη συχνότητα μιας απλής κάρτας είναι 48 kHz με λέξεις των 16 bit, ενώ οι πιο καλές ανεβαίνουν στα 96 kHz (ή και στα 192 kHz) με λέξεις των 24 bit. 3.Drivers. Οι καλές κάρτες ήχου διαθέτουν και ASIO driver. 4.To πλήθος των άλλων συνδέσεων όπως ψηφιακές συνδέσεις SPDIF, Optical, Clock, είναι επίσης κριτήριο ποιότητας (μάλλον ευελιξίας) μιας κάρτας ήχου. 5.Η ποιότητα του προενισχυτή της. Εδώ θα πρέπει να ανατρέξει κανείς σε αντίστοιχα άρθρα στο διαδίκτυο (π.χ. http://www.pcavtech.com/soundcards/compare/ ), αλλά για παράδειγμα η παροχή phantom power (για υποστήριξη πυκνωτικών μικροφώνων) είναι ένδειξη ότι η κάρτα έχει καλό προενισχυτή και προσανατολίζεται σε μουσικές εφαρμογές. 6.Προτιμήστε κάρτες που έχουν τον προενισχυτή και τον Α/D Converter έξω από τον Υπολογιστή (σε ξεχωριστό κουτί). Αποφεύγονται όλοι οι θόρυβοι του κουτιού.

Όσο για τις τιμές τους ; Οι πιο απλές κάρτες ήχου (π.χ. της motherboard) δεν κοστίζουν τίποτα. Καρτες οι οποίες καλύπτουν τα 2,3,5 μπορούν να βρεθούν από 100-500 Ευρώ (π.χ. Terratec, M-Audio), ενώ οι κάρτες οι οποίες καλύπτουν όλα τα παραπάνω βρίσκονται από 500-2000 Ευρώ (π.χ. Lynx, MOTU, Digidesign). Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τα επαγγελματικά studios γενικά δεν χρησιμοποιούν κάρτες ήχου. Έχουν εξειδικευμένους (και πανάκριβους!) προενισχυτές και αυτόνομες A/D μονάδες (επίσης πανάκριβες!!).

'A'4. Συνδεσμολογία

Είναι κατανοητό φαντάζομαι ότι δεν μπορεί να προταθεί μια συνδεσμολογία, αλλά εξαρτάται από το πλήθος και το είδος των μηχανημάτων που διαθέτει κανείς. Άρα θα δοθούν ορισμένες γενικές συμβουλές, και... καλό κολύμπι!! '1.'Χρησιμοποιήστε ότι καλύτερο έχετε! από κιθάρες, μικρόφωνα, προενισχυτές κάρτες ήχου, καλώδια, βύσματα κ.λ.π. Το λεγόμενο “signal path” (η διαδρομή του ηχητικού σήματος) είναι τόσο κακή (ποιοτικά) όσο ο χειρότερος κρίκος της!!. Συνεπώς, προσπαθήστε να διαθέσετε κάτι παραπάνω έτσι ώστε οτιδήποτε εμπλέκεται στο signal path να είναι όσο το δυνατόν καλύτερο! 2.'Προενισχυτής'. Ένας καλός προενισχυτής αναβαθμίζει σημαντικά το εισαγόμενο σήμα. Αν μπορείτε αγοράστε κάποιον αυτόνομο (για να αποφύγετε τον προενισχυτή της κάρτας σας). Αν πάλι δεν γίνεται, αποφύγετε να συνδέσετε το μικρόφωνο ή την κιθάρα σας στην είσοδο “mic' 'in” της (φτηνής) κάρτας σας (προτιμήστε τη “line' 'in”) - θα γλιτώσετε από πολύ «θάλασσα»! '3.'Προσοχή στο ηλ. ρεύμα!. Αναδιατάξετε τα μηχανήματα και τα καλώδιά σας έτσι ώστε να βρεθούν μακριά από ηλ. Ρεύμα (πρίζες, πολύπριζα, γραμμές μεταφοράς κ.λ.π.). Όλα αυτά δημιουργούν θορύβους στα καλώδια που μεταφέρουν ηχητικά σήματα, οπότε αγοράστε μονωμένα καλώδια και όσο μπορείτε πιο μακριά από ρεύματα!! '4.'Γειώστε τα!! H κακή γείωση είναι δημιουργεί επίσης θόρυβο! Γειώστε τα πάντα!! '5.'Μαγαζιά Ηλεκτρονικών. Επισκεφτείτε τα! Θα βρείτε έτοιμα καλώδια, μικρόφωνα, προσαρμογείς (adaptors), βύσματα και ένα σωρό πραγματάκια που θα σας λύσουν τα χέρια (και σε λογικές τιμές)

Newbie001.jpg

'A'5. Αναλογική εναντίον Ψηφιακής θεώρησης

Οι τομείς στους οποίους ο υπολογιστής (ψηφιακή θεώρηση) «προκαλεί» με τις επιδόσεις του τα παλιά καλά αναλογικά συστήματα είναι: 1.Recording' 'Media. Ο σκληρός δίσκος ως μέσο καταχώρησης των ηχογραφήσεων τείνει να επικρατήσει, παραγκωνίζοντας τις αναλογικές μεθόδους/μέσα (tapes, κασέτες) αλλά και τα πιο εξελιγμένα μέσα (DAT, ADAT). Παρέχει αφάνταστη ευελιξία και αξιοπιστία σε πολύ-πολύ λογικό κόστος. Άρα Digital vs Analog = 1-0. 2.FX' 'Processors'. Τα μηχανήματα επεξεργασίας μουσικού σήματος (π.χ. Reverb, Compressors, κ.α.) που διαθέτει ο υπολογιστής είναι υπό τη μορφή λογισμικού ('Virtual' 'FX' 'Processors). Παρόλη την εξέλιξη των σχετικών αλγορίθμων, η ποιότητα του αποτελέσματος δεν έχει φτάσει ακόμη τα αναλογικά συστήματα. (Rack' 'FX' 'Processors) ενώ οι καλύτεροι ψηφιακοί επεξεργαστές κυριολεκτικά «γονατίζουν» ακόμα και τα πιο ισχυρά υπολογιστικά συστήματα! Άρα Digital εναντίον Analog = 1-1. (λίγη υπομονή ακόμη... :) ) 3.'Mixing'. Μπορεί ο υπολογιστής να ανταγωνιστεί τις γιγάντιες κονσόλες (ξέρετε αυτές από τοίχο σε τοίχο... που κοστίζουν δυο περιουσίες...) ; Κι όμως μπορεί! Αν εξαιρέσουμε κάποιες πολύ ειδικές εφαρμογές, η μίξη στον υπολογιστή δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τις αναλογικές, τόσο σε θέματα ευελιξίας, κόστους αλλά και ποιότητας ήχου! Τελικά Digital εναντίον Analog = 2-2.

Συνεχίζεται...

Προσωπικά εργαλεία
Χώροι ονομάτων

Παραλλαγές
Ενέργειες
Πλοήγηση
Εργαλειοθήκη