Έλλη Πασπαλά - Η μουσική σε οδηγεί σωστά

Από Κιθάρα wiki
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση


H Έλλη Πασπαλά δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Μούσα του Μάνου Χατζιδάκι, με εξαιρετικές συνεργασίες στο ενεργητικό της, με τη μοναδική φωνή της που έχει σημαδέψει όποιο τραγούδι έχει ερμηνεύσει. Με ερμηνευτική δεινότητα που ποτέ δε σταμάτησε να εκπλήσσει και να προκαλεί το θαυμασμό, έχει μια αξιοζήλευτη και προσεγμένη πορεία. Δεν ξοδεύεται και δε φοβάται να δοκιμάσει νέα πράγματα. Εκτός όμως από την καλλιτεχνική της ιδιότητα, κι ας μην την αποδέχεται πλήρως, είναι μια γυναίκα με ήθος και θετική ενέργεια που πραγματικά σέβεται το κοινό της, αλλά και την τέχνη της μουσικής. Απλά ξεχωριστή!

Από τη Φιλουμένα Ζλατάνου.


Paspala.jpg

- Μέχρι που πιστεύετε ότι επιτρέπεται να επηρεάζει το κοινό τον ερμηνευτή στις επιλογές του; Ανήκει στο κοινό του ο ερμηνευτής;

- Δεν ανήκει κανείς στο κοινό, αλλά υπάρχει μια επικοινωνία με το κοινό και χρειάζεται οι δίαυλοι να είναι ανοιχτοί. Ένας άνθρωπος που ασχολείται με τη μουσική και το τραγούδι και έχει βλέψεις να θεωρεί τον εαυτό του καλλιτέχνη, πρέπει να έχει στο νου του ότι ο στόχος είναι να αγγίξει το πνεύμα της μουσικής και αυτό φέρνει την επικοινωνία με τον κόσμο. Δεν μπορείς να έχεις στόχο τις επιθυμίες του κοινού. Άλλωστε και εμείς κοινό είμαστε και εμείς βρισκόμαστε σε αυτή τη θέση. Είμαστε άνθρωποι που θέλουν να επικοινωνήσουν με κάποια συναισθήματά τους, κάποιες εντάσεις, κάποια φόρτιση ψυχική, πνευματική, συναισθηματική. Έχουμε μεγάλη ανάγκη να το μεταφέρουμε αυτό το πράγμα. Δεν μπορείς όμως να έχεις στο νου σου τι επιθυμεί ο άλλος να ακούσει. Ο στόχος και ο σκοπός είναι να εκφράσεις αυτό που έχεις εσύ μέσα σου.

- Προτιμάτε ένα κοινό μικρό στον αριθμό αλλά απόλυτα δοσμένο σε αυτό που κάνετε ή ένα μεγάλο στάδιο;

- Δεν αποκλείει το ένα το άλλο. Και στο στάδιο μπορεί να είναι άνθρωποι που θέλουν να σε ακούσουν. Επιθυμώ ένα κοινό που θέλει να επικοινωνήσει μαζί μου και να με ακούσει. Δεν έχει σημασία αν είναι μικρό ή μεγάλο κοινό. Μπορεί κάλλιστα ένα μικρό κοινό να είναι αποπροσανατολισμένο, να μην έχει έρθει για σένα, αλλά για άλλους λόγους και να μην επιτευχθεί η επικοινωνία. Μπορεί όμως να συμβεί με ένα μεγάλο κοινό, όταν έχει έρθει για σένα ή και για σένα. Δεν υπάρχει κανόνας.



Η Ελλη Πασπαλά γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς. Φοίτησε στο "Manhattan School of Music", από το οποίο και πήρε το δίπλωμα "Bachelor of Αrts", ενώ παρακολούθησε μαθήματα τραγουδιού με την σοπράνο Judith Ruskin και υποκριτικής με τον ηθοποιό William Hickey. Στη συνέχεια πήρε μέρος σε συναυλίες στις Η.Π.Α και τον Καναδά, καθώς και σε παραστάσεις όπερας, με τελευταία στάση την παράσταση "Medea" του Gavin Bryars στη Νέα Υόρκη, σε σκηνοθεσία Bob Wilson. Στην Αθήνα ήρθε το 1982 και αμέσως καθιερώθηκε ως βασική συνεργάτις του Μάνου Χατζιδάκι μέχρι το 1988. Μετά από αυτήν την τόσο σπουδαία εμπειρία η Έλλη Πασπαλά εξέλιξε την καλλιτεχνική της ταυτότητα αρχίζοντας την προσωπική της δισκογραφική πορεία με τον δίσκο "Στην λάμψη του φεγγαριού" (1988). Ένας δίσκος με τραγούδια σπουδαίων ξένων δημιουργών, απ' όπου και διακρίθηκε το "Youkali" το οποίο συμμετείχε στην συλλογή "European female favorites" (1990) που κυκλοφόρησε αποκλειστικά στην Ιαπωνία. Το νησί του "Youkali" την οδηγεί στο "Νησί των Λωτοφάγων" (1990) του Στάμου Σέμση και του Βασίλη Νικολαίδη. Ένα χρόνο μετά ο δίσκος αυτός ηχογραφήθηκε στο Λονδίνο με αγγλικούς στίχους του Laurence Roman με τον τίτλο "Living a lie".

Προτιμώντας την άμεση επαφή με το κοινό της, η καλλιτεχνική της πορεία σφραγίζεται από πολυάριθμες ζωντανές εμφανίσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, περιορίζοντας έτσι την παρουσία της στη δισκογραφία σε συμμετοχές δίσκων αξιόλογων Eλλήνων δημιουργών. Το 1989 υπήρξε προπομπός του Randy Newman στις συναυλίες του στο "Παλλάς". Η πρόσκληση-πρόκληση ήρθε από το Μέγαρο Μουσικής τον Ιανουάριο του 1993, όπου η Ελλη Πασπαλά πήρε μέρος στον κύκλο "Το ελληνικό τραγούδι στο Μέγαρο Μουσικής" στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Μουσικού Αναλογίου. Αυτή η σημαντική στιγμή της πορείας της, διασώθηκε δισκογραφικά με την ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας, με τίτλο "Η Έλλη Πασπαλά στο Μέγαρο Μουσικής". Το 1994 είχε την πρώτη της συνάντηση με τον συνθέτη Σταμάτη Κραουνάκη με αφορμή τη "Μουσική για εικόνα - Γόβα Στιλέτο" σε στίχους δικούς του και σε ένα τραγούδι, σε στίχους της Αμαλίας Μέλη. Την ίδια χρονιά, έδωσε συναυλίες στην Ολλανδία για το Φεστιβάλ Σύγχρονου Ελληνικού Τραγουδιού, ενώ τον Οκτώβρη του 1995 στα πλαίσια του εορτασμού των Ολυμπιακών Αγώνων συμμετείχε σε μια σειρά καλλιτεχνικών εκδηλώσεων στην Ατλάντα.

Έχοντας συνεργαστεί με σπουδαίους δημιουργούς όπως τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Διονύση Σαββόπουλο, τον Νίκο Ξυδάκη, τον Στάμο Σέμση, την Λένα Πλάτωνος, τον Σταμάτη Κραουνάκη κ. α, αποφασίζει σε κάθε κύκλο εμφανίσεων της να δώσει έμφαση σε ένα συγκεκριμένο ερμηνευτικό της πρόσωπο. Έτσι, στη συναυλία του Μεγάρου κάλυψε μια μεγάλη γκάμα Ελληνικών και ξένων τραγουδιών, στις εμφανίσεις της με τον David Lynch οδηγείται στο να δοκιμάσει καινούργιους μουσικούς δρόμους, ενώ στη συνεργασία της με τη Δήμητρα Γαλάνη, τον χειμώνα του 1995-96, εμφανίζεται στο ιστορικό "Χάραμα". Εκεί της δίνεται η αφορμή να βουτήξει στα βαθιά νερά του λαϊκού τραγουδιού και να δείξει το λαϊκό της πρόσωπο στο κοινό.

Συνεχίζοντας τις μουσικές και ερμηνευτικές της αναζητήσεις, συνεργάζεται με τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο. Από αυτή τη συνεργασία, προκύπτει ο δίσκος με τον τίτλο "Για τη συνήθεια του έρωτα", σε στίχους Μιχάλη Γκανά, Άρη Δαβαράκη, Ελένης Ζιώγα, Θοδωρή Γκόνη ,Λυδίας Βενιέρη, καθώς και του ίδιου του συνθέτη.


- Και δεν υπάρχουν ταυτότητες στο κοινό;

- Με ενδιαφέρει ο κόσμος να είναι ανοιχτός και να κρίνει και να έχω μια δυναμική σε αυτό που κάνω για να μπορεί να αγγίζει τους ανθρώπους. Από κει και πέρα οι μουσικές προτιμήσεις του καθενός είναι τελείως αδιάφορες.

- Είχα διαβάσει ότι από πολύ μικρή είχατε επιλέξει ότι θα ακολουθήσετε καλλιτεχνική πορεία. Τι πιστεύετε ότι παίζει σημαντικότερο ρόλο στην επιλογή της πορείας ενός ανθρώπου; Το ταλέντο, το περιβάλλον, η σπουδή...;

- Όλα έχουν μεγάλη σημασία. Το ταλέντο φυσικά πρέπει να υπάρχει, η φύση με άλλα λόγια, διότι ταλέντο είναι το χάρισμα, το δώρο, η φύση. Άλλοι έχουν περισσότερα προσόντα από τη φύση τους. Ο Θεός τους έχει χαρίσει ένα εργαλείο, ένα όργανο, μια ικανότητα. Από κει και πέρα θέλει πολύ μεγάλη δουλειά, θέλει προσήλωση, πειθαρχία. Ένα θετικό περιβάλλον μπορεί να το ενισχύσει, να το βοηθήσει το παιδί, ενώ ένα αρνητικό περιβάλλον μπορεί να ωθήσει ένα παιδί στην αντίδραση να κάνει κάτι που πιστεύει και αγαπάει πάρα πολύ. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που το περιβάλλον δεν τους βοήθησε αλλά είχαν τόσο μεγάλη πίστη, αγάπη και θέληση που σπάσανε τους φραγμούς που τους είχαν βάλει. Αυτό προέρχεται από μία πολύ ισχυρή προσωπικότητα και καμιά φορά ένα αρνητικό περιβάλλον δυναμώνει τους ανθρώπους. Γενικά όμως σε αυτό που ονομάζουμε τέχνη δεν υπάρχουν κανόνες.

- Σε συνέντευξη σας «στους γιατρούς χωρίς σύνορα», σε ερώτηση για το ταλέντο σας είχατε απαντήσει ότι θεωρείτε θράσος ότι συνεχίζετε να τραγουδάτε ενώ υπάρχουν πολύ καλύτερες φωνές. Θα ήθελα να μου το σχολιάσετε.

- Όταν πρωτοανακάλυψα ότι έχω μία φωνή, στα 12 μου χρόνια, ήθελα να εκφραστώ, να την χρησιμοποιήσω σαν μέσο για να επικοινωνήσω με τη μουσική και να μεταφέρω τη μουσική. Το είχα μεγάλη ανάγκη. Στην πορεία έβλεπα γύρω μου ανθρώπους πολύ πιο προικισμένους. Κάπου όμως πρέπει να συμφιλιωθεί κανείς και να αποδεχτεί το τι είναι και μέχρι που είναι. Και αυτό το «μέχρι που είναι» αν το αγαπάς πολύ, θέλεις να το πας παραπέρα, γνωρίζοντας όμως ότι πάντα θα υπάρχουν, και ευτυχώς που υπάρχουν γιατί σου δίνουν την ώθηση να προχωρήσεις, άνθρωποι που θαυμάζεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχεις λόγο ύπαρξης. Δε θεωρώ τον εαυτό μου άχρηστο, αλλά υπάρχουν άνθρωποι με πιο σπουδαίες φωνές από μένα. Εγώ αισθανόμουν ότι από τη φύση μου είχα κάποιους περιορισμούς, τους οποίους έπρεπε να δουλέψω. Ο Θεός δε μου χάρισε ένα μεγαλείο αλλά κάτι που έπρεπε να το δουλέψω και να το ενισχύσω.

- Έχετε τολμήσει να γράψετε, να συνθέσετε; Ξέρω ότι είναι ένα όνειρό σας.

- Το θέλω πάρα πολύ, έχω επιχειρήσει αλλά δεν έχω ολοκληρώσει ποτέ τίποτα. Έχω τραγουδήσει πολύ σπουδαία τραγούδια και δεν είμαι σίγουρη ότι η δική μου απόδοση θα ήταν τόσο σπουδαία και αυτό με ενοχλεί. Αισθάνομαι όλο και μεγαλύτερη ανάγκη να το κάνω και απλά τώρα τελευταία επιχειρώ να γράψω κάποιους στίχους αλλά μου βγαίνουν στα αγγλικά. Η μουσική με τρομάζει, είναι άπειρη, ατελείωτη και δεν ξέρω από πού να πιαστώ.

- Γιατί θεωρείτε την επιμονή ελάττωμα; (σ.σ. συνέντευξη στο «Δίφωνο» 2004)

- Όταν δε σε αφήνει να προχωρήσεις και σε κάνει να κολλάς, λασπώνουν τα πόδια είναι κακή επιμονή, την οποία επανειλημμένως έχω εκδηλώσει στη ζωή μου. Η επιμονή που σε οδηγεί μπροστά., που σε ωθεί να γκρεμίζεις τοίχους, περιορισμούς και τα δικά σου προσωπικά όρια, αυτή είναι η καλή επιμονή. Εγώ έχω και τα δύο, αλλά κατά καιρούς η κακή επιμονή με έχει κάνει να κολλήσω. Κάποιες άλλες φορές βλέπω ότι με βοηθάει να ξεπεράσω κάποια πράγματα και να πάω μπροστά, κυρίως με ανθρώπους. και συνεργάτες.

- Σε πρόσφατη εκπομπή της Ρίκας Βαγιάνη, όπου ήσασταν καλεσμένη σε ερώτησή της «πότε δεν περνάτε καλά», είχατε απαντήσει, με τον εαυτό σας, γιατί τον βαριέστε. Πως μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο για κάποιον με τις εμπειρίες και την πορεία σας;

- Είναι και ένα στοιχείο αυτοσαρκασμού. Θεωρώ ότι δεν πρέπει να παίρνει κανείς τον εαυτό του πάρα πολύ στα σοβαρά. Υπάρχει ένα όριο και είναι καλό να βαριέσαι. Πιστεύω ότι έχω πολλά να κερδίσω βγαίνοντας από τον εαυτό μου, έχω πολλούς κόσμους να εξερευνήσω. Αν αφήσω τον εαυτό μου, με πιάνει μια εσωτερική τεμπελιά την οποία καταπολεμώ συνεχώς. Αυτό εννοούσα. Ναι μεν αυτό που κάνουμε έχει πολύ ενδιαφέρον, ερχόμαστε σε επαφή με πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους, με καταστάσεις έντονες, αλλά καμιά φορά και αυτό έχει την κούραση του. Πρέπει συνεχώς να ψάχνεις καινούριους τρόπους, το οποίο σε κρατάει βέβαια ζωντανό, σε μια αιωνίως εφηβική κατάσταση, η οποία μου αρέσει. Ακούω ανθρώπους και χαζεύω, τους χαίρομαι. Καθόμαστε με τον Παναγιώτη [Καλαντζόπουλο] και την Ευανθία [Ρεμπούτσικα], το Λουδοβίκο και τη Γιώτα [Νέγκα] και συζητάμε και έχει ενδιαφέρον να ακούς πως σκέφτεται ένας άλλος άνθρωπος

- Άρα υπάρχουν δημιουργικές παρέες σήμερα;

- Βεβαίως, αυτή στην οποία ζω τώρα είναι μια δημιουργική παρέα.

- Έχει σχέση με το μοντέλο Χατζιδάκις- Γκάτσος;

- Εγώ δεν μπορώ να πω ότι ανήκα στην παρέα του Χατζιδάκι, η οποία ήταν ενός άλλου βεληνεκούς και μιας άλλης κατηγορίας. Εγώ βρέθηκα στο περιβάλλον του και τον έζησα από πάρα πολύ κοντά για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα και πιστεύω λειτούργησα δημιουργικά μέσα σε αυτό το περιβάλλον αλλά κάτω από την καθοδήγηση του Χατζιδάκι. Έφερα ένα προσωπικό στίγμα, μικρό ή μεγάλο, δε θέλω να το σχολιάσω, το οποίο για μένα ήταν πολύ σημαντικό. Δε μπορείς να συγκρίνεσαι με ένα μέγεθος, κάνεις κακό στον εαυτό σου. Πρέπει να προχωρήσεις. Βέβαια πρέπει να έχεις στόχους, να θέλεις να φτάσεις κάπου ή να ξεπεράσεις ένα όριο. Είναι μεγάλη υπόθεση, λοιπόν, να έχεις ζήσει κάποιους ανθρώπους, να τους έχεις δει σε δημιουργικές στιγμές. Έχω ζήσει τον Χατζιδάκι την ώρα που έγραφε, την ώρα που έχτιζε ένα τραγούδι, την ώρα που ενορχήστρωνε, το πώς ερμήνευε καταστάσεις κοινωνικές, πολιτικές με χιούμορ και πείσμα, με οξυδέρκεια και δύναμη, το οποίο ήταν μεγάλη εμπειρία.

- Σε ποια γενιά θεωρείτε ότι ανήκετε;

- Ζω στην εποχή μου. Πάντα ζούσα στην εποχή μου.

- Έχετε ζήσει πολλά χρόνια στην Αμερική, πιστεύετε ότι υπάρχει το λεγόμενο αμερικάνικο όνειρο;

- Το αμερικάνικο όνειρο δυστυχώς έχει τσαλαπατηθεί. Μεγάλωσα με οράματα ήθους και πίστης, κάτι που το μεταδίδανε οι Αμερικάνοι, όσο μεγάλωνα, ζούσα στην Αμερική. Υπάρχει πολύς κόσμος που έχει μια αγνή πίστη και υψηλά φρονήματα και ιδέες. Απλώς έχει αποκαλυφθεί εδώ και πολλά χρόνια, με όλους αυτούς τους πολέμους ότι απομυθοποιηθήκανε πολλά πράγματα. Πλέον χλευάζουμε όλοι το αμερικάνικο όνειρο και δυστυχώς πολλοί Αμερικανοί ζούνε σε ένα σκοτάδι, το οποίο είναι πολύ επικίνδυνο και δεν ξέρω που θα μας οδηγήσει. Θλίβομαι με αυτήν την κατάσταση, διότι ως παιδί μεγάλωσα με αληθινά πολύ μεγάλες αξίες.

- Είχατε μιλήσει για την Ελλάδα των ονείρων σας, πως τη φαντάζεστε;

- Θα μπορούσαμε να έχουμε μια μεγαλύτερη και καλύτερη επαφή με την ιστορία και τη φύση μας και τη γήινη και την πνευματική και θλίβομαι με την καταστροφή της.

- Πώς συμβιβάζεται κάποιος που έχει ζήσει στην Αμερική και με όλα αυτά που φέρει το όνομα Αμερική, και με τη μικρή Ελλάδα, έστω και αν είναι η πατρίδα του;

- (γελώντας) Πώς λένε το μάτι σου είναι μικρό; Η Ελλάδα μπορεί γεωγραφικά να είναι μικρή αλλά έχει ένα μεγαλείο κι αυτό ήθελα να ζήσω.

- Το μεγαλείο το είχε παλιά, τώρα;

- Και τώρα το έχει απλά πρέπει να το φροντίσουμε. Δεν το λέω εθνικιστικά. Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει πολλά ακόμη να προσφέρει, αλλά υπάρχει μια νοοτροπία μικροκομματική που μας περιορίζει.

- Τι γνώμη έχετε για τις εκπομπές, όπως το «Στην υγειά μας» του Σπύρου Παπαδόπουλου; Είναι το μέλλον, να διασκεδάζει ο κόσμος από τον καναπέ του;

- Ελπίζω όχι. Εμείς συμμετέχουμε σε αυτές που και που γιατί πρέπει να δημοσιεύουμε τη δουλειά μας και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πρέπει να φιλοξενούνε και άλλα πράγματα γιατί έχουνε πέσει με τα μούτρα σε ένα συγκεκριμένο είδος, το οποίο δεν εκπροσωπώ εγώ. Πρέπει κάποιες φορές να προβάλλω τη δουλειά μου σε κάτι που δε με μειώνει. Οι Έλληνες, περισσότερο από κάποιους άλλους λαούς έχουν την ανάγκη να απολαύσουν ζωντανά τη μουσική, τους τραγουδιστές.

- Πώς αισθάνεται ένας καλλιτέχνης, με πορεία όπως η δική σας, από την επαφή με καλλιτέχνες μεγάλου βεληνεκούς;

- Θεωρώ ότι μου χάρισε ένα δώρο ο Θεός, όταν πρωτογνώρισα τη Μαρία Φαραντούρη και μου συμπεριφέρθηκε με μεγάλη τρυφερότητα και γενναιοδωρία, αλλά και σεβασμό. Και αυτό ισχύει για όσους καλλιτέχνες έχω γνωρίσει, θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου.

- Το 1998, είχατε μιλήσει για το κοινό της επαρχίας. Εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι είναι πιο ζεστό και άμεσο;

- Επειδή στην επαρχία δεν έχουν την ευκαιρία να έρχονται συχνά σε επαφή με τα πράγματα που αγαπάνε, έχουν μια δίψα. Αυτό το εισπράττει κανείς με το που μπαίνει σε ένα χώρο. Υπάρχει μια αντίδραση στο ότι όλα έχουν συγκεντρωθεί στην Αθήνα.

- Τι σημαίνει ο όρος καλλιτέχνης για εσάς, όρο τον οποίο δεν έχετε ακόμη αποδεχτεί;

- Ο καλλιτέχνης έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει με κάτι μεγαλύτερο και έξω από τον εαυτό του και να το μεταφέρει αυτό στους υπόλοιπους ανθρώπους. Είναι φορέας πνεύματος. Πρέπει να έχει την ανάγκη να αγγίξει κάτι θεϊκό.

- Εσείς δεν είστε;

- Ίσως είμαι, δεν ξέρω, το επιχειρώ. Βέβαια αυτό θέλει και μια πραγματική, συνεχόμενη εργασία και πειθαρχία και αυτοπεποίθηση. Θέλει πολύ δουλειά.

- Ποια είναι τα όνειρά σας για το μέλλον;

- Θέλω να νιώθω μια μουσική, καλλιτεχνική και συναισθηματική επάρκεια. Να είμαι καλή μητέρα, καλή σύζυγος, καλή φίλη. Να έχω ωραίες συνεργασίες, γενικώς να υπάρχει μια ρέουσα αγάπη.

- Τα επόμενα επαγγελματικά σας σχέδια;

- Ετοιμάζουμε κάτι με την Ευανθία [Ρεμπούτσικα]...

- Θα μας δώσετε τέλος μια συμβουλή για τους μελλοντικούς ερμηνευτές, μουσικούς...;

- Η μουσική σε οδηγεί σωστά και αυτό είναι το κριτήριο. Για να κάνεις αυτό το πράγμα πρέπει να έχεις και έναν εγωκεντρισμό, αλλά αν ο στόχος σου είναι να προβάλλεις τον εαυτό σου και να μη ζήσεις τη μουσική καλύτερα κάνε κάτι άλλο.

Προσωπικά εργαλεία
Χώροι ονομάτων

Παραλλαγές
Ενέργειες
Πλοήγηση
Εργαλειοθήκη